نگاهی بر عملکرد و ساختار صندوق ذخیره فرهنگیان

به دليل ارائه لايحه بودجه 1398 و تنظيم گفت و گويي شش قسمتي جهت بررسي لايحه بودجه 1398  ،  انتشار  ِ قسمت دوم گفت و گوي بررسي صندوق ذخيره فرهنگيان با وقفه مواجه شد !

بدين وسيله بابت ِ تأخير پيش آمده از خوانندگان عزيز و گرامي پوزش مي خواهم .

در ذيل ادامه ي گفت و گو جهت بررسي صندوق ذخيره فرهنگيان را دنبال مي کنيم :

بر خروجي تارنماي خانه ملت مورخ 23 آبان 1397 آمده است ( 1 ) :

"نایب رئیس کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تاسیس بانک فرهنگیان تنها راه جلوگیری از بروز مجدد تخلفات صندوق ذخیره فرهنگیان است."

جهت بررسي نظر اين نماينده محترم (نايب رئيس کميسيون مجلس شوراي اسلامي ) گفتگوي مجازي ذيل را دنبال مي کنيم .

خلاصه قسمت قبل

 بدون تغيير ساختار ِ صندوق ذخيره فرهنگيان  ، بروز مجدد تخلفاتگريز ناپذير است .

تنها راه جلوگیری از بروز مجدد تخلفات در صندوق ذخیره فرهنگیان تأسيس بانک فرهنگيان نيست. زيرا اگر در آينده ، بانک فرهنگيان ( همچون بانک سرمايه ) تخلف کند ، کدام موسسه را بايد تأسيس کنيم تا از بروز تخلفات در بانک فرهنگيان جلوگيري شود  ؟

حقير ( نگارنده ) مخالف بررسی بیشتر ِ روند تأسيس بانک فرهنگيان در کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نيستم .

تاسيس بانک فرهنگيان يک موضوع جداگانه است که در گفت و گوي ديگري مي توان آن را بررسي کرد( تا ببينيم دست پخت کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس چيست ؟ )

پيچيده بودن صندوق ذخيره فرهنگيان روي ديگر سکه ي بروز تخلفات متعدد در اين صندوق مي باشد !

به باور  حقير( نگارنده )  ، صندوق ذخيره با نام موسسه ولي با عمکرد شرکت ، شروع به فعاليت نموده است که با اصلاح ساختار و تغييرات جزيي در اساسنامه ، مي تواند فعاليتش را ادامه دهد .

محدود شدن به يک راه ِ حل ، خطاي استراتژيک است ولي اگر بخواهيم به مهمترين راه ِ حل ها اشاره کنيم .

مي توان گفت که مهمترين  راه ِ حل ِ جلوگيري از بروز مجدد تخلفات صندوق ذخیره فرهنگیان تابيدن  نور به همه زواياي اين شرکت تو در تو مي باشد . شفافيت سهام و معاملات در صندوق هاي قابل معامله در بورس ، به گونه اي است که همه روزه هر 900 هزار فرهنگي مي توانند هر يک دقيقه يکبار  ، ارزش خالص دارايي هاي خود را کنترل کنند برعکس شرکت ها که بازرسان ، سالانه ميزان ِ سود وزيان را گزارش مي کنند

 

قسمت دوم :

پرسش کننده :

متأسفانه از طرح  ِ بحث انحرافي به حاشا رسيده ايد !

شما در چند سطر بالاتر از استخدام 900 هزار بازرس و نور پردازي يک دقيقه يکبار سخن گفته ايد و حالا منکر مي شويد !

 

 پاسخ دهنده :

من هيچ گاه از استخدام ،  حقوق دادن  به  900 هزار بازرس سخن نگفته ام .

 

پرسش کننده :

پيشنهاد شما مسخره تر از  تصور من شد ؛ شما مي خواهيد 900 هزار بازرس را براي نور پردازي يک دقيقه يکبار،  بدون مواجب اجير کنيد !

پيشنهادي مسخره تر از اين تا کنون مطرح نشده است !

 

پاسخ دهنده :

تصورات شما از امکانات و مقدورات کنوني محدود مي باشد و با پيش داوري  ِ عجولانه ، به اشتباه قضاوت مي کنيد .

 

پرسش کننده :

منتظر پاسخ منطقي شما به چند سئوال فوق هستم .

 

پاسخ دهنده :

لطفأ سئوالات را به طور مجزا مطرح نماييد تا يک به يک پاسخ دهم .

 

پرسش کننده :

اولأ خدا را شکر که براي هر بازرس حداقل يک بازرس ، پيشنهاد نکرديد  .

پاسخ دهنده :

وقتي شما بازرس ِ کنترل ِ منافع خود ( ارزش خالص سهام ) در يک مجموعه باشيد ديگر نيازي به تعيين ِ بازرس ديگر جهت ِ کنترل خودتان  نداريد ! شفافيت سهام و معاملات ، سرعت و سهولت معامله  ، ریسک سرمایه گذاري را براي عموم به میـزان قابل توجهی کاهش می دهد

 

پرسش کننده :

ثانيأ گزارش اين 900  هزار بازرس ، در کدام مجمع و چگونه به سمع ِ اعضاء مي رسد ؟

 

پاسخ دهنده :

وقتي شما روند تأمين منافع خود  ( ارزش خالص سهام ) را رصد مي کنيد ، نيازي به تشکيل مجمع و به سمع ِ رساندن گزارش خود نداريد .

 

پرسش کننده :

ثالثأ استخدام  900 هزار بازرس براي صندوق هزينه کمر شکن دارد.

 

پاسخ دهنده :

بازرسي شما براي آگاهي سود وزيان ِ خودتان ( ارزش خالص سهام )  ، هيچ هزينه اي براي خودتان و مجموعه ندارد.

 

پرسش کننده :

رابعأ کنترل ِ900  هزار بازرس هر دقيقه يک بار ، کل سيتم را مختل و ورشکسته مي کند !

 

پاسخ دهنده :

کنترل و نظارت ِ  ارزش خالص سهام شما  هر دقيقه يک بار ِ ، اختلالي در فرآيند سيستم ايجاد نمي کند .

فرض کنيد در سايت ها ي اعلام قيمت سکه و ارز ، هر دقيقه يک بار قيمت ارز يا سکه مشخص شود . اين قابليت و توانايي تار نماي مربوطه ،  به شما اجازه مي دهد هر دقيقه يک بار ، قيمت ارز يا سکه را رصد کنيد بدون آنکه  اخلالي در فعاليت ِ آن سايت ايجاد شود !

يا :

فرض کنيد در تار نماي وزين " صداي معلم " هر دقيقه يک بار ، يک پُست به اشتراک گذاشته شود ، اين قابليت و توانايي تار نماي مورد نظر، به شما اجازه مي دهد هر دقيقه يک بار ، پُست جديد را ملاحظه فرماييد . بدون آنکه  اخلالي در فعاليت ِ آن سايت ايجاد شود .

 

پرسش کننده :

مو ضوع کمي جالب شد !

آيا نظر شما اين است که هر عضو مي تواند ، هر دقيقه يک بار ارزش خالص سهام خود را کنترل کند ؟

 

پاسخ دهنده :

بله .

 

پرسش کننده :

چطور اين کنترل هر دقيقه يک بار ، در صندوق ذخيره فرهنگيان امکان پذير است ؟

 

پاسخ دهنده :

در سيستم هاي سنتي و قديمي اين امکان وجود ندارد ولي در صندوق هاي  سرمايه گذاري در بورس يا صندوق هاي قابل معامله در بورس ، اين امکان برا حتي فراهم مي باشد .

 

پرسش کننده :

صندوق  سرمايه گذاري چيست ؟

 

پاسخ دهنده : ( 3 )

صندوق سرمايه گذاري ، نهاد مالي است که منابع ِ خرد از تعدادي سرمايه گذار را  اخذ کرده سپس تحت يک مديريت واحد ، اقدام به سرمايه گذاري مي کند . سود حاصل از فعاليت هاي مدير صندوق ، بين تمام سرمايه گذاران به نسبت سرمايه هر فرد ، تقسيم مي شود .

 

پرسش کننده :

اين صندوق ها که شبيه به تعاوني ها يا صندوق ذخيره فرهنگيان است!

 

پاسخ دهنده :

از نظر اهداف بله ، ولي ساختارها بسيار متفاوت هستند .

ممکن است 900 هزارمعلم  وارد يک صندوق سرمايه گذاري شوند . اين افراد معمولأ افرادي هستند که به دلايل مختلف از جمله عدم وجود وقت و فرصت لازم ويا بنا به دلايل ديگر ، امکان مديريت مستقل سرمايه خود راندارند .

 از نظر ساختار ، بين سيستم هاي مدرن مثل ِ صندوق هاي قابل معامله در بازارهاي مالی با سيستم هاي کهن مثل ِ تعاوني ها و صندوق ذخيره فرهنگيان تفاوت بسيار ماهوي وجود دارد .

 

پرسش کننده :

تاریخچه شکل گیري و توسعه صندوق هاي قابل معامله در بازارهاي مالی را بيان کنيد.

 

پاسخ دهنده : ( 3 )

صندوق هاي قابل معامله، براي اولین بار در سال 1993 و توسط بورس اوراق بهادار آمریکا، به خاطر سـادگی ساختار و کم هزینه بودن مورد توجه قرار گرفتند. ساختار اولیه پیشنهادي این صـندوق هـا، مبتنـی بـر سـاختار یونیـت تراست ها بود، اما در طول زمان شکل آن تغییر یافت. بر پایه آمارهاي موجود، دارایی صندوق هاي قابل معامله از سال 1995 تا سال 2000 میلادي به طور میانگین 132 درصد رشد کرده است. این میزان از ابتداي سال 1998 تا پایان سال 2000 ،تقریبا 10 برابر شده است.

 

پرسش کننده :

مشخصات صندوق قابل معامله در بورس چيست ؟

 

پاسخ دهنده : ( 3 )

معامله ي واحدهاي این گروه از صندوق ها به شیوة معاملات سهام عادي، توسط مکانیزم عرضه و تقاضا در تمام ساعات کاري فرابورس ایران صورت می گیرد. همچنین سـرمایه گـذار هـیچ محـدودیتی از نظـر زمـانی بـراي خریـد واحدهاي صندوق قابل معامله در یک روز معاملاتی بازار سرمایه ندارد.

هر صندوق سرمایه گذاري داراي امیدنامه اي است که در آن کلیۀ مشخصات صندوق، اعم از اهداف و مأموریت ها، استراتژي ها، هزینه هاي مدیریتی و سایر مـوارد ذکر می شود. نمونه امید نامه و اساسنامه صندوق هاي سرمایه گذاري در سایت فرابورس ایران موجود است .

 

پرسش کننده :

صندوق هاي قابل معامله در بورس از چه تکنيک هاي بهره مي برند ؟

 

پاسخ دهنده : ( 3 )

در اين صندوق ها ، سرمایه گذاران می توانند از همه تکنیک هاي معاملاتی رایج در بازار سهام در معاملات سهام صندوق هاي قابل معامله استفاده کنند.

 

پرسش کننده :

ويژگي هاي بارز ِ صندوق هاي قابل معامله در بورس چيست ؟

 

پاسخ دهنده : ( 3 )

ويژگي هاي بارز اين صندوق ها عبارتند از :

شفافيت سهام و معاملات ، سرعت و سهولت معامله  ، ریسک سرمایه گذاري را براي عموم به میـزان قابل توجهی کاهش می دهد .

 قیمت گذاري پیوسته در طول روز، سادگي ، که همراه با آن، قیمت سهام نیز در هر لحظه بر اساس عرضه و تقاضاي بازار مشخص مـی شـود و بـه این ترتیب کارایی وانعطاف پذیري بالاتر معاملاتی را فراهم می سازد .

 

پرسش کننده :

آيا اين صندوق ها براي  فرهنگياني که آشنا به مفاهيم بورس و فرا بروس نمي باشند مفيد است ؟

 

پاسخ دهنده : ( 3 )

به فرهنگياني که آشنا به مفاهيم بورس و فرا بورس نمي باشند (سرمایه گذاران غیر حرفه اي ) توصیه می شود با نگاه بلنـد مـدت (خریـد و نگهـداري سهام ) در صـندوق هـاي مذکور وارد شوند.مانند صندوق ذخيره فرهنگيان که سهام داران  از بدوˏعضويت تا زمان خروج يا بازنشستگي فقط سهام دار مي باشند !

 

پرسش کننده :

پيشنهاد متخصصان  به غير حرفه اي ها براي حضور در بورس و فرابورس چيست ؟

 

پاسخ دهنده :

پيشنهاد متخصصان  به غير حرفه اي ها براي حضور در بورس و فرابورس چنين است :

اولأ  به هيچ وجه به توانايي هاي ديگران متکي نشوند!

ثانيأ  هر فرد غير حرفه اي براي حضور در بورس يا فرا بورس فقط و فقط براي  بخشي از سرمايه اش که مي تواند به صورت دراز مدت در بورس فعال باشد برنامه ريزي کند .

ثالثأ...

 

پرسش کننده :

مزيت اين صندوق ها براي فرهنگياني که با مفاهيم بورس و نحوه عملکرد نوسانات ِ بازار هاي واحدهاي سرمایه گذاري صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (ETF ) آشنا هستند ، چيست ؟

 

پاسخ دهنده : ( 3 )

در صندوق هاي ETF،  آن دسته از فرهنگيان که آشنا به امور بورس مي باشند ،  قاعدتاً این فرصت را خواهند داشت تا از نوسانات قیمت بازار واحدهاي سرمایه گذاري ETF و نیز فاصله افتادن بین قیمت بازار واحدها با NAV لحظه اي محاسبه و منتشر شده سود حاصل از خرید و فروش کوتاه مدت را نیز کسب کنند !

البته اين سود کوتاه مدت ناشي از خريد و فروشِ به موقع ، مکمل ِ سود ِ دراز مدت سهام داران عادي مي باشد .

 

پرسش کننده :

مفهوم NAV  چيست ؟

 

پاسخ دهنده :

NAV مخف ارزش خالص دارايي هاست .در هر صندوق قابل معاملعه در بورس،  خلاصه اي از تمام دارايي ها و منافع آن صندوق است هر دقيقه يک بار محاسبه و توسط سايت www.TSETMC.Comاعلام مي گردد.

براي ساير صندوق ها رقم NAV در سايت FIPIRAN  يا سايت خود صندوق ها به روز مي گردد.

 

پرسش کننده :

آيا ارزش خالص دارايي هاNAV  هر صندوق ( صندوق قابل معاملعه در بورس ) با بازرسي هر دقيقه يکبار ارتباط دارد؟

 

پاسخ دهنده : ( 3 )

بله به نکته بسيار مهمي اشاره فرموديد !

شفافيت سهام و معاملات در صندوق هاي قابل معامله در بورس ، به گونه اي است که همه روزه هر 900 هزار فرهنگي مي توانند هر يک دقيقه يکبار  ، ارزش خالص دارايي هاي خود را کنترل کنند برعکس شرکت ها که بازرسان ، سالانه ميزان ِ سود وزيان را گزارش مي کنند .

 

پرسش کننده :

نتيجه مي گيرم  :

صندوق هاي قابل معامله در بورس ، تخيل ژولورني را به حقيقت تبديل نموده است  . برخلاف ساختار هاي قديمي و سنتي در ساختارهاي جديد شفافيت بيشتري وجود دارد .

اين شفافيت و سهولت در معاملات و تعيين هر يک دقيقه يکبار ارزش خالص دارايي ها علاوه بر پرتو افشاني به اتاق شيشه اي به هر 900 هزار عضو اجازه مي دهد که هر دقيقه يک بار ، ارزش خالص دارايي هاي خود را ارزيابي کنند و اگر با مفاهيم بورس آشنا باشند ، از نوسانات قیمت بازار واحدهاي سرمایه گذاري ETF و نیز فاصله افتادن بین قیمت ِ بازار ، بهره مضاعف ببرند !

 

پاسخ دهنده :

با توجه به نتيجه گيري صحيح و منطقي شما ،اگر اجازه بدهيد ؟ از شما بپرسم :

آيا تأسيس  بانک فرهنگيان ، تنها راه جلوگیری از بروز مجدد تخلفات در صندوق ذخیره فرهنگیان است؟

 

پرسش کننده : (4 )

خير ، با توجه به ساختار پيچيده و تو در توي صندوق ذخيره ، اتخاذ ساختاري شفاف چاره ساز مي باشد !

 

پاسخ دهنده :

بله به نکته دقيقي  اشاره نموده ايد ؛ يکي از راه هاي جلوگیری از بروز مجدد تخلفات در صندوق ذخیره فرهنگیان تبديل آن به صندوق قابل معامله در بورس مي باشد که به دليل شفافيت ساختاري و سهولت در معاملات ، هر 900 هزار عضو مي توانند در هر دقيقه يکبار ، ارزش خالص دارايي هاي سهام خود را کنترل کنند !

درصورتي که عضوي با مفاهيم بورس آشنا باشد ، از نوسانات قیمت بازار واحدهاي سرمایه گذاري ETF و نیز فاصله افتادن بین قیمت ِ بازار ، بهره مضاعف مي برد !

قابل ذکر است که سرمايه عظيم 900 هزار فرهنگي براي صندوق هاي قابل معامله در بورس منطقه يا حتي خارج از منطقه نيز جذاب مي باشد !

لذا 900 هزار فرهنگي عضو صندوق ذخيره فرهنگيان مي توانند از بازار هاي بورس منطقه اي يا جهاني بهره ببرند .

 

پرسش کننده :

شما به اصلاح ساختار صندوق ذخيره فرهنگيان اشاره نموديد .

قانون گذار در تبصره 63 قانون برنامه دوم توسعه ( 1374 – 1378 )  با موظف کردن وزارت آموزش و پرورش، حکم به تاسیس صندوق ذخیره فرهنگیان داده است . طي اين مدت شاهد رشد و شکوفايي اين بخش خصوصي ( تبديل صندوق ذخیره فرهنگیان به هلدينگ بزرگ ) بوده ايم ! 

گفت و گو ادامه دارد .

 

منابع :

( 1 ) صفحه اصلی » وب سرویس- خانه ملت » وبسرویسخانه ملت .

( 2 ) اقتصادنیوز: موضوع تاسیس بانک فرهنگیان با رای نمایندگان مجلس به کمیسیون برنامه و بودجه ارجاع شد.

( 3 ) قسمت سوم و قسمت پاياني بررسي صندوق ذخيره فرهنگيان در تار نماي وزين " صداي معلم "

( 4 ) خبرگزاري دانشجويان ايران ايسنا

با تصویب مجلس گزارش تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان به قوه قضائیه ارجاع شد.