در آخرین روز شعبان به ساختمان آموزش و پرورش منطقه 11 در خیابان منیریه می رویم تا با جواد نظریان مدیر آموزش و پرورش این منطقه درباره مسایل گوناگون آموزش و پرورش گپ و گفتی داشته باشیم. ایشان به استقبال ماه رمضان رفته و از ما با شربتی پذیرایی می کند. نظریان تقریبا 2 سال است که سکان عالی ترین مقام آموزش و پرورش یکی از مهمترین مناظق آموزش و پرورش تهران را بر عهده دارد. در این گفت وگو چندین بار به مساله نظام و اولویت آموزش و پرورش ؛منزلت و معیشت معلمان؛ امنیت فرهنگی ؛ حضور نخبگان در مدارس و آموزش و پرورش و مساله اقتصاد مقاومتی و نقش آموزش و پرورش اشاره می کند. مدیری که به تعلیم و تربیت عشق می ورزد و مسایل و مشکلات آموزش و پرورش ایران را می داند و نیز به وضیعت آموزش و پرورش دنیا و کشورهای توسعه یافته آگاهی دارد. خواندن این گفت و گو خالی از لطف نیست.
* ابتدا مختصری از خودتان بگویید.
جواد نظریان هستم. متولد 1349 شهرستان کوهدشت. لیسانس ادبیات عرب دانشگاه تهران و فوق لیسانس تاریخ دانشگاه تربیت مدرس و فعلا در ابتدای دکتری تاریخ (مرحله اول آزمون پذیرفته شدم).
* مختصری از وضیعت آموزش و پرورش منطقه 11 بگویید.
آموزش و پرورش منطقه 11 تقریبا 37 هزار دانش آموز و 2400 معلم و آموزگار که در 150 مدرسه دولتی و غیر دولتی مشغول به فعالیت می باشند. این منطقه یکی از مناظق خاص آموزش و پرورش تهران می باشد. محدوه ی جغرافیایی آموزش و پرورش منطقه 11 از شمال به میدان انقلاب از جنوب به میدان راه آهن و از غرب به بزرگراه شهید نواب صفوی و از شرق به وحدت اسلامی می باشد. 2 سال است که مسوولیت مدیریت منطقه را بر عهده دارم . منطقه 11 یکی از مناطق مهم تهران است و در اهمیت این منطقه باید گفت که آموزش و پرورش پیشانی نظام است و منطقه 11 پیشانی آموزش و پرورش تهران است. قرار گرفتن نهاد ریاست جمهوری ،دفتر مقام معظم رهبری ؛موقعیت سیاسی و اقتصادی اهمیت فوق العاده ای به این منطقه داده است.از ویژگی های دیگر منطقه وجود مدارس فرسوده است که قدمت برخی از این مدارس به بالای 50 سال می رسد. تصور بفرمایید که مدارس فرسوده با فضای محدود که حداکثر حیاط مدارس 300 متر با 400 دانش آموز چه ذهنیت هایی را ایجاد می نماید که در شان نظام و مردم نیست. در واقع این مدارس به زندان شباهت دارند.
* جناب آقای نظریان ؛ مهمترین اقدامات شما در این مدت که مدیریت منطقه را بر عهده گرفتید،چیست؟
درسال اول مسوولیت، شعار سال منظقه این بود: از پاکیزگی مدارس تا پاسبانی زمین. در راستای تحقق این شعار تمام همت منطقه 11 مصروف این شعار گردید تا جایی که این همت و تلاش مورد توجه مسوولان سازمان محیط زیست قرار گرفت و خانم ابتکار زنگ مهر را در یکی از مدارس منطقه 11 نواختند. ما با طرح این شعار در تحقق این شعور بودیم که رسالت ما صرفا آموزشی نیست و تربیتی نیز می باشد. رسالت ما این است که مدارس را پاکیزه و تمیز نگاه داریم تا پاسبانی برای محیط زیست باشیم. خودم در مدارس به پاکیزگی مدارس اقدام می کردم تا دانش آموزان و همکاران ببیند و همین گونه اقدام نمایند.ما با طرح این شعار می خواستیم بگوییم محیط زیست امانتی در دست ماست و ما بر اساس آموزه های دینی و انسانی موظفیم با فرهنگ سازی و پاسبانی محیط زیست سالم را به نسل های بعدی که حق آنهاست تحویل بدهیم.
در سال دوم مدیریت طرحی از منطقه 11 شروع شد که قرار بود استانی و سپس در گستره کشوری انجام شود. این طرح که از منطقه ما شروع شد طرحی با عنوان ( به جای سوختن برویم به ساختن). ما دراین طرح کارتی صادر کردیم که دانش آموزان به جای ترقه بازی و خرید لوازم ترقه این کارت را بخرند .دانش آموزان با 5 هزار تومان می توانند این کارت را بخرند . در راستای خرید کارت جوایزی اهدا نمودیم از جمله 5 جلسه استخر نیم بها که خریداران کارت استفاده نمایند. ما با این طرح مدرسه ایثار که قدمت بالایی داشت را تخریب کردیم و در حال ساختن مدرسه ایران مهر می باشیم که امیدواریم در مهر افتتاح شود. این طرح تحقق این شعار است اگر همه به هم باشیم می توانیم. این طرح تحقق ایجاد مجمع خیرین دانش آموزان و فرهنگیان مدرسه ساز است که ما در منطقه 11 ایجاد کردیم. همچنین با حمایت دکتر نجفی خیر مدرسه سازی که مدرسه استثنایی در منطقه افتتاح شد و زمینی در حدود 20 هزار متر که از سوی ارتش اهدا شد و قرار است مدرسه ای با نگاه جهانی ساخته شود . در این زمینه از اقدامات جناب آقای دکتر فانی تشکر و قدردانی می نمایم.
* نظر جنابعالی درباره مدیریت آموزش و پرورش چیست؟
پس از انقلاب؛ مدیران دلسوز و خدمتگزار نظام سکان آموزش و پرورش را برعهده گرفتند و هرمسوولی سعی کرده گره ای از گره های کور آموزش و پرورش را بازنماید. اما در این میان دکتر نجفی مدیری خاص بود. جناب آقای دکتر نجفی مدیری بابرنامه ، قاطع ، خوش بیان و خوش سیما بود.دکتر نجفی نگاه بلندی به آموزش و پرورش داشت و واقعا ژنرال بود و محبوب القلوب معلمان و در یک کلام کاریزمای خاصی داشت.دکتر نجفی یک مدیر راهبردی می باشد و هنوز دغدغه آموزش و پرورش دارد.
پس از ایشان جناب آقای حاجی نیز اقدامات موثری انجام داد و اکنون نیز مسوولیت بر عهده جناب آقای دکتر فانی که دلسوز و صادق بوده و تمام هم و غم اش مساله آموزش و پرورش می باشد .اقدامات شایسته ای انحام داده و ایشان آموزش و پرورشی است و کاملا به مشکلات آموزش و پرورش آگاه است .
* جناب آقای نظریان، مدیران مدارس ویترین مدارس هستند؛ملاک شما برای انتخاب مدیران چیست؟
مدیر یک رهبر است و رهبر باید یک شخصیت کاریزما باشد. اگر مدیر مقبولیت نداشته باشد؛ نمی تواند معلمان و اولیا را با خود همراه کند. مدیر باید علاوه بر توانمندی علمی، از نظر رفتاری و ارتباطی مجموعه اش را به عنوان ارکان مدرسه در نظر بگیرد.ما معمولا تلاش نمودیم مدیری انتخاب شود که در مدرسه مقبول معلمان باشد. البته انتخاب مدیران بر اساس ضوابط اداری سخت و پیچیده و دست و پاگیر است؛ مثلا مدیران باید چند سال معاون باشند. واقعیت این است صرف سابقه معاونت برای انتخاب مدیر ممکن است ملاک مطلوبی نباشد. ولی ما بر اساس مقبولیت اقدام نمودیم و بالادستی ها هم انصافا همکاری می کنند.
* مدیریت ذاتی است یا اکتسابی؟
هر دو . مدیریت هم ذاتی است و هم اکتسابی.
* آقای نظریان ،الان سازمان ترافیک،شهرداری، محیط زیست،بیمه و یا بهتر است بگوییم همه ی سازمان های اجتماعی و اقتصادی از مشکلات فرهنگی می گویند و هزینه های زیادی نیز بایت این موضوع پرداخت می شود و تقریبا 17 موسسه و ارگان کار فرهنگی انجام می دهند اما مهمترین سازمان فرهنگی ،آموزش و پرورش است ؛ چرا در نگاه کلان کمتر به آموزش و پرورش توجه شده و چاره چیست؟
واقیعیت این است که آموزش و پرورش با آسیب های فراوانی مواجه است: سیاست زدگی اولین مساله آموزش و پرورش است. دومین مساله در آموزش و پرورش دیوان سالاری عریض و طویل و تمرکزگرایی بودن آموزش و پرورش می باشد.
سومین مساله ایجاد فاصله میان اولیا و مربیان می باشد و اعتماد سوزی میان معلمان و دانش آموزان. این مساله موجب شده است که موسسات تجاری و بازاری فراوانی در حوزه فرهنگ و آموزش و پرورش به وجود آمده و خانواده ها اعتماد بیشتری و هزینه بیشتری برای این موسسات نمایند.
آموزش و پرورش به شدت به نوسازی احتیاج دارد. در فنلاند که یکی از مترقی ترین آموزش و پرورش های دنیا را دارد، از هر 10 نفر فوق لیسانس فقط 1 نفر می تواند معلم شود. در انگلستان پارامترهایی چون داشتن سلامت جسم و روان ،خوش تیپ بودن ،خوش بیان بودن ؛ هنرمند و خطاط بودن و صبور بودن از پارامترهای مهم در گزینش معلمان است.
در جامعه ما و در دولت قبلی 100 هزار معلم پیش از موعد بازنشسته می شوند،بعد نظام 3-3- 6 بدون آمادگی و فراهم بودن امکانات اجرا می شود ؛ بعد چون معلم نبود ،راننده ای معلم می شود و یا خدمتگزاری معلم می شود . حتی معلمی با شوق و علاقه بیاید و معلمی را انتخاب کند پس از چند سال آن شور و شوق را نخواهد داشت.
معلم نداریم مجبوریم از معلم حق التدریس و بازنشسته استفاده کنیم تازه همان معلم حق التدریس پس از 7ماه حقوق می گیرد. دانش آموزان بی هویت شدند و معلمان بی انگیزه . آموزش و پرورش باید در عمل اولویت نظام باشد . دغدغه اول نظام تعلیم و تربیت باشد. اقتصاد مقاومتی ، استقلال سیاسی و سبک زندگی اسلامی و ایرانی از مسیر تعلیم و تربیت می گذرد و بدون توجه به آموزش و پرورش به مفاهیم و الگوهای بالا دست نخواهیم یافت. مگر با معلمان ناکارآمد و بی انگیزه می توانیم تولید علمی را در جهان و یا حتی منطقه داشته باشیم؟
ما در منطقه 11 از چند نخبه و المپیادی که مدال های جهانی گرفتند در مدارس برای تدریس استفاده کردیم. واقعا بازده قابل مقایسه نبود. چرا از نخبگان و فارغ التحصیلان شریف و امیر کبیر برای تدریس در مدارس استفاده نکنیم؟
آقای نظریان مساله اقتصاد مقاومتی و نقش آموزش و پرورش را مطرح نمودید؛لطفا بیشتر درباره این مساله توضیح دهید.
اقتصاد مقاومتی و آموزش و پرورش از چند نظر مورد توجه است. از یک سو مساله فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی ؛ تحقق تولید ملی ؛ اقتصاد دانش بنیان و اقتصاد منهای نفت و فر هنگ کار که مدارس نقش مهمی دارند و از سوی دیگر آموزش و پرورش ثروت کلانی دارد و به تولید ثروت و در نهایت کاهش بودجه هدایت شود.
ببینید بعضی مدارس فرسوده است ، با تغییر کاربری می توان به تولید ثروت اقدام نمود. ملکی موقعیت تجاری دارد چه اشکالی دارد با استفاده از موقعیت تجاری ثروتی کسب نمود و بالفرض معلمی به جای این که از صندوق منطقه 10 میلیون وام قرض الحسنه می گیرد بتواند 20 میلیون وام بگیرد یا قانون شوراها که یکی از مترقی ترین قوانین است به موجب آن 2 درصد درآمد کارخانجات و 5 درصد عوارض شهرداری به آموزش و پرورش اختصاص داده شود. بستر آماده است ؛ فقط به ژنرالی برای تحقق این مطالبات نیاز داریم.
* دولت تدبیر و امید در راستای ارتقای معیشت و منزلت معلمان چه اقداماتی انجام داده است؟
نیاز و مطالبه به حق معیشت ، اولویت اول است. سال 94 ؛بحرانی ترین و بدترین سال بودجه ای پس از انقلاب بود و با این اوصاف دولت تدبیر و امید با اختصاص 1350 میلیارد بحث رتبه بندی معلمان را انجام داد امسال هم رتبه بندی معلمان و اختصاص بودجه تداوم دارد. متاسفانه از جنبه رسانه ای نتوانستیم این اقدامات را معرفی نماییم.
* جناب آقای نظریان فرهنگ امنیتی یا امنیت فرهنگی؟
انصافا یک مورد فرهنگ امنیتی در منطقه 11 نداریم و دولت تدبیر و امید با شعار امنیت فرهنگی توانسته اعتماد معلمان را جلب نماید و فرهنگ نقد و نقد پذیری را از خود شروع کند.
* چرا رسانه ها نتوانسته اند تعامل شایسته ای با آموزش و پرورش داشته باشند؟
در این مساله ، کوتاهی و قصور از هر دو طرف است. رسانه ها به مسایل سیاسی و اقتصادی و حتی ورزشی و حاشیه ای بیشتر توجه می کنند و روابط عمومی آموزش و پرورش در ایجاد فضای و پردازش مسایل آموزش و پرورش در رسانه ها آن گونه که انتظار می رود عمل نکردند. وقتی مقام معظم رهبری از رسانه ملی درباره مساله فرهنگی گلایه می کند مسوولان روابط عمومی می بایست مطالبات خود را از رسانه ملی مطرح می کردند.
رسانه ها نسبت به آموزش و پرورش مسایل قالبی و کلیشه ای را مطرح می کنند. تیتر یک رسانه ها حتی در روز معلم مسایل دیگری بود.
به رسانه ها باید تحلیل داد و ما باید نقد پذیر باشیم. صدا و سیما باید 90 فرهنگی داشته باشد و مسوولان آموزش و پرورش فقط تعریف و تمجید نشنوند .
قرار نیست که در آموزش و پرورش همه یک جور و شبیه هم فکر کنند که در این صورت ما به آموزش و پرورش نیازی نداریم.نقد اگرچه گزنده است ولی سازنده است.
* آموزش و پرورش چه نقشی در شادابی یک ملت دارد؟
درس معلم اربود زمزمه محبتی ...جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را.
معلم می تواند نشاط و شادی به خانواده بدهد . معلمان نقش مهمی در شادی و شادابی اجتماعی یک جامعه دارند. مدارس خارج از کشور 10 هزار متر مساحت دارد و دانش آموز صبح تا غروب در مدرسه می ماند . معلمان خوب ، زمین بازی خوب ، اتاق استراحت و سالن غذاخوری خوب و دانش آموز از صبح تا غروب در مدرسه است و لذت می برد.
* به تازگی همایشی با عنوان دفتر مشق دمشق برگزار نمودید ،لطفا برای ما از این همایش بگویید:
همایش دفتر مشق دمشق به منظور تجلیل از فرزندان و خانواده های شهدای مدافع حرم تهران و دانش آموزان شاهد این شهدای گران قدر، به میزبانی آموزش و پرورش منطقه یازده برگزار گردید.
در این همایش ، جمعی از خانواده های شاهد و ایثارگر دفاع مقدس به دعوت اداره امور شاهد و ایثارگران اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران در کنار مدیران مدارس شاهد شهر تهران ، مدیران مدارس و بسیجیان فرهنگی منطقه یازده ، شورای معاونین مناطق نوزده گانه آموزش و پرورش شهر تهران ، فاطمه اولاد قباد و دکتر رحیمی به نمایندگی از سوی نمایندگان محترم مردم تهران در مجلس شورای اسلامی ، اسماعیل دوستی ، عضو شورای اسلامی شهر تهران ، مدیر کل امور شاهد و ایثارگران وزارت آموزش و پرورش ، نمایندگانی از سپاه پاسداران ، سپاه قدس ، نیروی انتظامی ، شهرداری منطقه یازده تهران و همچنین معاونین و مشاورین مدیر کل آموزش و پرورش شهر تهران، بنیاد شهید و امور ایثارگران تهران حضور داشتند.
در این همایش از شهدای مدافع حرم به عنوان تربیت یافتگان مدارس در نظام جمهوری اسلامی یاد شد .
این برنامه که عنوان دفتر مشق دمشق را بر روی خود گذاشته ، در واقع جشن فارغ التحصیلی شاگردان مکتب حسین (ع) است که دانش آموختگانش برگه های امتحانی را با خون خود امضا نموده و نمره قبولی خود را از بزرگترین مکتب و مدرسه یعنی مکتب آزادی و آزادگی حسین (ع) گرفتند و خانواده های آنان نیز به حرم حضرت زینب (ع) دعوت شدند تا از این پس، کار زینبی (س) کنند.
* حرف پایانی شما چیست؟
آموزش و پرورش نیازمند کمک همه ی مردم و مسوولان و اهل نقد و نظر می باشد و از صدای معلم که در تحقق فرهنگ نقد و نقادی و در بیان مطالبات معلمان تلاش می کند ؛ صمیمانه تشکر می کنم و امیدوارم همچنان شما و آقای پورسلیمان و همکاران شما در این مسیر موفق و پایدار باشید.
پایان گزارش/