هشدار صدای معلم به وزارت آموزش و پرورش در مورد اجرای رتبه بندی معلمان ؛ با صلاحیت های حرفه ای معلمان و آینده نظام آموزش حرفه ای آنان بازی نکنید !

گروه گزارش/

سرانجام و پس از کش و قوس فراوان ، «شیوه‌نامه اجرایی نظام رتبه‌بندی معلمان » ابلاغ شد .

پانا می نویسد :

" محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش «شیوه‌نامه اجرایی نظام رتبه‌بندی معلمان» را به همه ادارات آموزش و پرورش سراسر کشور ابلاغ کرد .

برای تحقق جزء 2 بند الف ماده 63 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برای استقرار نظام پرداخت‌ها براساس تخصص و عملکرد رقابتی و در اجرای تبصره ذیل بند ۳ ماده ۵ مصوبه 17.9.1398 هیئت وزیران، وزیر آموزش و پرورش شیوه‌نامه اجرایی نظام رتبه‌بندی معلمان را به ادارات کل آموزش و پرورش استان‌های سراسر کشور ابلاغ و تاکید کرد «مدیران آموزش و پرورش استان‌ها موظفند به نحو مقتضی مفاد این شیوه‌نامه را به اطلاع همه واجدان شرایط در وزارت آموزش و پرورش، نیروهای مامور به سایر دستگاه‌ها، نیروهای مامور به تحصیل و ... برسانند . »

طبق شیوه‌نامه ابلاغی مشمولان طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان کشور شامل آموزگار، دبیر، هنرآموز، مربی امور تربیتی، مشاور واحد آموزشی، مراقبت سلامت، مدیر و معاون واحدهای آموزشی و تربیتی هستند. این افراد در صورت اشتغال تمام‌وقت در واحدهای آموزشی در صورت کسب شایستگی معلمی از مزایای رتبه‌بندی بهره‌مند می‌شوند . "

آخرین گزارش « صدای معلم » در انتقاد از طرح رتبه بندی معلمان  6 آذر 1398 مننتشر گردید . ( این جا )

در این گزارش آمده بود : صلاحیت های حرفه ای رفتارها و کنش هایی است که باید در فعالیت های آموزشی معلمان مشاهده و از طریق یک " ارزیاب " حرفه ای باید مورد سنجش و آزمون قرار گیرد  و این فرآیند باید دائمی بوده و به روز باشد .

" « محمدمهدی زاهدی » رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس امروز گفته است :

" طبق بند الف ماده ۶۳ قانون برنامه ششم توسعه لایحه رتبه بندی فرهنگیان باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد تا بتوان آن را در بودجه سالانه قرار داد .

 استنباط ما این است که دولت نمی خواهد لایحه رتبه بندی فرهنگیان را به مجلس ارائه کند .

 در این راستا بنده نامه ای خطاب به رئیس مجلس شورای اسلامی تهیه و ارائه کردم مبنی بر اینکه هیئت تطبیق قوانین این مصوبه دولت را با آنچه در قانون مندرج است، مقایسه کند و ضرورت ارائه این لایحه به مجلس را به دولت اعلام کنند . "

در واقع اگر قرار است این اعتبار در بودجه سال 99 آموزش و پرورش در موضوع " رتبه بندی معلمان " دیده شود ؛ رتبه بندی معلمان باید به تصویب مجلس برسد .

چنان چه به دلایلی این امر صورت نگیرد معنای آن این خواهد بود که این افزایش حقوق برای مشمولین فقط مختص به این 6 ماه خواهد بود .

آیا مسئولان وزارت آموزش و پرورش و دولت فکری برای این موضوع کرده اند ؟

آیا دولت قادر است این میزان اعتبار را در کنار کسری بودجه مزمن در بودجه آموزش و پرورش 99 ببیند ؟

لازم به ذکر است ؛ « علی اصغر فانی » وزیر پیشین آموزش و پرورش در جمع فرهنگیان اردستان در 20 فروردین 1394 طرح رتبه بندی معلمان در هیات دولت به تصویب رسیده و برای اجرای آن نیاز به مصوبه مجلس شورای اسلامی نیست.

اما پرسش اصلی و راهبردی در این مورد همان است که به کرات « صدای معلم »  تاکنون مطرح اما هیچ مرجعی به آن پاسخی ارائه نکرده است .

قرار است کدام شاخص ها و معیارها توسط کدام مرجع علمی صلاحیت دار مورد ارزیابی و سنجش و در نهایت " رتبه بندی " قرار گیرند ؟

کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در کنار این دلسوزی های در پایان عمر خویش ؛ تکلیف " سازمان نظام معلمی " را که سال ها از طرح آن می گذرد مشخص کند .

پیش از آن باز « صدای معلم » در گزارشی نوشت : ( این جا )

" « صدای معلم » در آخرین مطلب در مورد اظهارات علی اللهیار ترکمن معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش نوشت :

" در زمان وزارت آقای مرتضی حاجی طرح " مسیرارتقای شغلی معلمان  " طراحی و اجرا شد .

در این طرح معلمان بر اساس امتیازات کسب شده در سه رتبه " ارشد ، خبره و عالی " طبقه بندی می شدند .

هدف از اجرای این طرح مطابق تصويب نامه شماره 2552/ت29933هـ مورخ 26 / 1/ 1383   هيأت وزيران ؛  ايجاد انگيزه ، كارايي معلمان و ارتقاء سطح كيفي خدمات آموزشي بود که ،  دستورالعمل مسير ارتقاي شغلي معلمان در جلسات مورخ 28 / 2 / 1383   ، 4 / 3 / 1383 ، و 9 / 3 / 1383   تصويب شده و شوراي امور اداري و استخدامي كشور آن را ابلاغ نمود .

در این طرح بر حفظ و ارتقاي توانمندسازي فردي ، توانايي هاي عملكردي و بهره وري تاکید شده بود .

تاکنون میزان موفقیت این طرح در مورد پارامترهای ذکر شده مورد ارزیابی و قضاوت قرار نگرفته است اما با مشاهده وضعیت فعلی نظام آموزشی و نیز میزان رضایت مندی کارکنان می توان ادعا نمود که طرح مسیر ارتقای شغلی معلمان به اهداف مورد نظر نرسیده است . "

معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش به این پرسش اساسی پاسخ دهد که چه تفاوتی است میان آن طرح " مسیر ارتقای شغلی معلمان " و " رتبه بندی معلمان " ؟ مشخص نیست این گروه های آموزشی در جغرافیای آموزش چه کاره اند و حتی سرگروه این کلنی ها توان ، شهامت و جرات دفاع از جایگاه و هویت خویش را هم ندارند و هیچ انتقادی به سیستم هم نمی کنند !

مگر نه این است که معلمان در طرح رتبه بندی معلمان قرار است بر اساس یک سری شاخص و معیارهای تعریف شده ارتقاء پیدا کنند ؟

در زمان وزارت مرتضی حاجی نیز علی رغم تذکرات و هشدارهایی که نوشته و ارائه کردم و لزوم تاسیس سازمان نظام معلمی را مطرح کردم باز از تاسیس " هیات های ممیزه ، کارگروه ها و... " گفته شد .

آقای اللهیار بد نیست در این زمینه یک پژوهش میدانی داشته و تحقیق کنند که این هیات های ممیزه در آن زمان چه عملکردی داشته و الان به چه صورتی درآمده اند ؟

واقعا این پرسش جدی مطرح است که چرا مسئولان این جامعه در سطوح مختلف به جای اصلاح روندها ، فرآیندها و نهادها دائما می خواهند که نهاد جدیدی تاسیس کنند ؟ !

( درست مانند مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی که  با وجود تعریف و استقرار نهادهای  قانونی و تقنینی افزایش بنزین را رقم زد و این همه هزینه را بر کشور تحمیل کرد

اگر یک نهاد درست کار نمی کند و یا ناکارآمد است باید آن را اصلاح کرد و یا گردش کار و مدیریت های آن را بازتعریف کرد نه آن که دائما نهادهای مختلف تاسیس کنیم و این همه هزینه و اتلاف منابع و بودجه بر سیستم تحمیل کنیم ! )

برای عملکرد معلمان در طول یک سال تحصیلی ، " فرم ارزیابی عملکرد " تعریف شده است .

اگر نتایج این گونه ارزیابی ها دقیق و شفاف نیست آن را اصلاح کنیم .

مدیران را آموزش دهیم و درجه تعهد سازمانی کارکنان را ارتقا دهیم .

گروه های آموزشی که در حال حاضر به یک رکن و عضو زاید و بوروکراتیک تبدیل شده اند را فعال و در کنار ارزیابی درونی در حوزه مدرسه و توسط ارکان مدرسه سعی کنیم تا ارزیابی تلفیقی از کار معلم حاصل شود .

سازمان نظام معلمی که به نظر می رسد برخی و شاید بسیاری از مسئولان و مدیران ناکارآمد را به وحشت انداخته ضمن شفاف سازی در رویکردها و عملکردها ؛ آن را در سیستم تعریف کرده و " معلم حرفه ای " را پایه گذاری کنیم .

بدون تردید حضور و استقرار " معلمان حرفه ای " در نظام آموزشی ایران برای نخستین بار ، صفحه تازه ای را در مناسبات " صف " و "ستاد " خواهد گشود و البته این با آموزش و پرورش ایدئولوژیک سازگار نخواهند بود . "

به نظر می رسد گوش شنوایی برای شنیدن انحرافات در این سیستم ناکارآمد با مدیرانی ضعیف و غیرعلمی که نگاه شان به مسائل تعلیم و تربیت صرفا " اداری " است وجود ندارد .

این مدیران غیرپاسخ گو با تصمیمات نسنجیده و غیرکارشناسی ، هزینه هایی را بر سیستم آموزشی تحمیل می کنند که به نظر می رسد جبران آن بسیار دشوار و حتی ناممکن خواهند بود .

در«  شیوه نامه اجرایی نظام رتبه بندی معلمان » معلمان در 5 رتبه طبقه بندی شده و برای هریک شرایطی ذکر شده است  .

در این شیوه نامه ، برای معلمان دو گونه صلاحیت یعنی عمومی و تخصصی تعریف شده است .

در صلاحیت عمومی چنین آمده است :

" شرایط عمومی استخدام در دستگاه (9 بند ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری و تبصره ۴ مذکور در حوزه گزینش) که هر مولفه ۱۰ امتیاز داشته و مجموعه امتیازات در این بخش 100 امتیاز خواهد بود که در سامانه ltms توسط مشمولان و با تایید مدیر واحد آموزشی یا مقام مسئول پس از هماهنگی با کارگروه لحاظ خواهد شد .

صلاحیت‌های تخصصی عبارتند از مدرک تحصیلی، صلاحیت و تخصص شغلی، ارتباط مدرک تحصیلی با رشته تدریس یا شغل مورد تصدی که برای هر یک از عوامل امتیازاتی به شرح زیر در نظر گرفته شده است .

امتیازات مدرک تحصیلی: دکترا 40 امتیاز، فوق لیسانس ۳۶ امتیاز، لیسانس ۳۴ امتیاز و فوق دیپلم و پایین‌تر ۳۲ امتیاز .

برای 10 معیار از شایستگی‌های تخصصی تعریف شده در بستر سامانه ltms در مرحله اول توسط مشمول و سپس توسط مقام مافوق (مدیر مدرسه و ...) از 1 تا 3 امتیاز لحاظ خواهد شد. در نهایت میانگین امتیازات خودارزیابی و نظر مقام مافوق به ترتیب با وزن 40 و 60 درصد در سقف حداکثر ۳۰ امتیاز منظور می‌شود .

ارتباط رشته تحصیلی و رشته تدریس دارای ۳۰ امتیاز به شرح زیر است :

1- در صورت ارتباط رشته تحصیلی فرد با رشته تدریس ۳۰ امتیاز به مشمول تعلق می‌گیرد .

2- در صورت عدم ارتباط رشته تحصیلی و تدریس در صورت تایید سامانه LTMS مبنی بر گذراندن ۱۲۰ ساعت دوره تخصصی رشته شغلی در سه سال اخیر ۲۵ امتیاز به مشمول تعلق می‌گیرد .

3- در صورت عدم ارتباط رشته تحصیلی و تدریس و عدم گذراندن دوره تخصصی در رشته شغلی، سامانه LTMS اجازه انتخاب و گذراندن دوره‌های تخصصی مرتبط را به فرد متقاضی خواهد داد و امتیاز حاصل از گذراندن دوره بر مبنای ۲۵ امتیاز مبنای عمل خواهد بود . « صدای معلم » ضمن دعوت از وزیر آموزش و پرورش به بازاندیشی و تجدید نظر در مورد این تصمیم پیشنهاد می کند به جای آن که افکار عمومی و جامعه را نسبت به نظام رتبه بندی معلمان ، صلاحیت های حرفه ای و معلم حرفه ای بیش از پیش بدبین کنند ؛ مبلغ مصوب شده را تحت عنوان " ظرفیت های اجرا نشده قانون مدیریت خدمات کشوری " برای همه معلمان اجرا کنند .

اما بخش قابل توجه و در عین حال تاسف برانگیز این شیوه نامه در مورد " صلاحیت های حرفه ای " است .

این شیوه نامه گفته است :

" برای سنجش این صلاحیت‌ها آزمونی به صورت الکترونیکی که شامل اخلاق حرفه‌ای، توانمندی‌های آموزشی، پرورشی و پژوهشی است برگزار می‌شود. محتوای آزمون و بودجه‌بندی مربوط به آن در سامانه ltms بارگذاری می‌شود. مجموع امتیازات این صلاحیت نیز ۱۰۰ است . "

پرسش « صدای معلم » از تدوین کنندگان و نهایی کنندگان این طرح به ویژه علی اللهیار ترکمن معاون برنامه ریزی و توسعه منابع و نیز هاشم مسعودی مشاور معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش آن است که در کدام کشور در مجموعه کشورهای OECD و نیز جوامع دارای نظام های آموزشی موفق ، « صلاحیت های حرفه ای " معلمان را به این صورت احراز و رتبه بندی می کنند ؟

صلاحیت های حرفه ای رفتارها و کنش هایی است که باید در فعالیت های آموزشی معلمان مشاهده و از طریق یک " ارزیاب " حرفه ای باید مورد سنجش و آزمون قرار گیرد  و این فرآیند باید دائمی بوده و به روز باشد .

قبلا در گزارش صدای معلم ازمیزگرد تخصصی " زمان آموزش " در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش این موضوع مورد تاکید قرار گرفت که آموزش ضمن خدمت در کشورهای OECD در تابستان بوده و همه آن ها رایگان هستند .

آیا مسئولان وزارت آموزش و پرورش فکری برای کیفیت بخشی آموزش و اجرای درست و منطقی آموزش ضمن خدمت معلمان مطابق عرف جهانی کرده اند

احاله همه امور از صفر تا 100 رتبه بندی معلمان و احراز صلاحیت های حرفه ای معلمان به سامانه ای غیراستاندارد و غیرشفاف که روایی و اعتبار آزمون های آن از هر جهت مورد پرسش و ابهام است ، با کدام عقل سلیم و منطق کارشناسی و آموزه های مدیریت علمی  مطابقت دارد ؟

در شیوه نامه ی مذکور برای اجرای رتبه بندی مورد نظر مسئولان ساختاری تعریف شده است که عبارتند از :

1- هیات ممیز مرکزی

2- هیات ممیر استانی

3- کارگروه شهرستان / منطقه / ناحیه

علی رغم تعریف و تمجید دائم مسئولان وزارت آموزش و پرورش در سطوح مختلف جالب است بدانیم که در این ساختار هیچ جایگاهی برای " گروه های آموزشی " تعریف نشده است !

مشخص نیست این گروه های آموزشی در جغرافیای آموزش چه کاره اند و حتی سرگروه این کلنی ها توان ، شهامت و جرات دفاع از جایگاه و هویت خویش را هم ندارند و هیچ انتقادی به سیستم هم نمی کنند !

« صدای معلم » برای چندمین بار تاکید و تصریح می کند بدون تاسیس و تعریف " سازمان نظام معلمی " با رویکرد استقلال هر گونه تصمیم گیری و برنامه ریزی در این موارد به نتیجه ای نخواهد رسید .

در زمان وزارت علی اصغر فانی نخستین ضربه به مفهوم " معلم حرفه ای " و " صلاحیت های حرفه ای " وارد شد .

به نظر می رسد این بار مسئولان ناکارآمد و کوتاه اندیش وزارت آموزش و پرورش که به افکار عمومی پاسخ گو نیستند عزم خود را جزم کرده اند تا آخرین ضربه را بر پیکر ناقص الخلقه " معلم حرفه ای " وارد کنند .

در حال حاضر بسیاری از معلمان بر این باورند که به تعویق انداختن متوالی اجرای نظام رتبه بندی معلمان تا این موعد نوعی زمینه سازی برای موضوع " انتخابات " در اسفندماه می باشد .

« صدای معلم » ضمن دعوت از وزیر آموزش و پرورش به بازاندیشی و تجدید نظر در مورد این تصمیم پیشنهاد می کند به جای آن که افکار عمومی و جامعه را نسبت به نظام رتبه بندی معلمان ، صلاحیت های حرفه ای و معلم حرفه ای بیش از پیش بدبین کنند ؛ مبلغ مصوب شده را تحت عنوان " ظرفیت های اجرا نشده قانون مدیریت خدمات کشوری " برای همه معلمان اجرا کنند .

پایان گزارش/