این روزها خبری از مدارس به گوش می‌رسد که حاکی از تصمیم وزارت بر حذف پستهای سازمانی معاونت پرورشی و معاونت اجرایی از چارت سازمانی مدارس است. هر چند تصمیم سازی در این خصوص، کار امروز و دیروز نیست اما نتیجه، هرچه باشد می‌توان آن را در کارنامه جناب بطحایی درج نمود. گفتنی ست که این تصمیم نیز مثل هر تصمیم دیگری هم می تواند امیدبخش باشد و هم چالش برانگیز.
امیدبخش، از این جهت که اصلاح ساختار و تغییر چارت سازمانی و به کارگیری نیرو در جایگاه مناسب ممکن است به کارآیی بهتر یک سیستم یا سازمان بینجامد. چالش برانگیز از این جهت که تغییر بدون بررسی ممکن است موجبات ناکارآمدی بخشی از سیستم یا سازمان را فراهم آورد.
همچنان که می دانیم سابقه پست معاونت پرورشی در مدارس به بیش از سه دهه می‌رسد. با این توضیح که در طول این دهه ها به مدارس پرجمعیتی که حدنصاب آمار دانش آموزی را احراز می کردند، معاون پرورشی و به مدارسی که آمار دانش آموز در آنها به حدنصاب لازم نمی رسید، مربی تربیتی تعلق می گرفت. اما سابقه پست معاونت اجرایی در مدارس چندان طولانی نیست و پست سازمانی با این عنوان از زمان وزارت جناب حاجی بابایی ایجاد شد و منتخبین یا منصوبین این پست در جای دفترداران مدارس به کار گرفته شدند.
قبل از اینکه به چرایی حذف این معاونتها از منظر منطق کارشناسان وزارتی پرداخته شود، - که احتمالاً ریشه در دغدغه های مالی و صرفه جویی در هزینه ها دارد - ذکر این نکته لازم است که در طول چند دهه گذشته و از زمان تشکیل امور تربیتی و از آغازین روزهای تخصیص مربی تربیتی یا معاون پرورشی به مدارس، ضرورت حضور چنین همکارانی در مدارس و اولویت اهداف مترتب بر شرح وظایف آنان و همچنین میزان سودمندی فعالیتهای شان همواره مورد تردید و پرسش بوده و تقریباً همه کارکنان مدارس از خدمتگزار تا آموزگار، همکاران باصطلاح تربیتی خود را علیرغم مشغله های زیادشان، بیکار و فعالیتهای متعدد آنها را غیرمفید تلقی کرده اند!
البته با توجه به تعریف واقع بینانه مقوله "تربیت"، تفکیک این مقوله به دو بخش مجزای "آموزش" - که مسئولیت آن عمدتاً به آموزگاران سپرده شده - و "پرورش" - که سکان آن به دست همین مربیان و معاونان تربیتی داده می شد - قطعاً کار درستی نبوده ولیکن اکثر صاحب نظران عرصه تعلیم و تربیت و افراد اثرگذار در تصمیم گیریها، با این قضیه کاملاً محافظه کارانه برخورد کرده و سالهای سال، موجب هدر رفت فرصت‌ها و سرمایه های مادی و معنوی و انسانی شده اند.
حذف پست سازمانی تحت عنوان معاونت پرورشی اقدامی و مفید و مثبت بوده و به جرأت می‌توان گفت که این اقدام مثبت با تاخیر بسیار زیادی صورت می‌گیرد و این تصمیم می بایست خیلی پیش از این گرفته می‌شد اما در خصوص دفترداران دیدگاه متفاوتی وجود داشته و دارد. دفترداران مدارس، همچون اغلب مسئولین آزمایشگاهها و کارگاهها لقب نیروی ناکارآمد و یا پرت را یدک می کشیده اند و حق یا ناحق این گونه جا افتاده بود که اگر کسی در عرصه تدریس و کلاسداری موفق عمل نمی کرده، به پستهایی مانند مسئولیت آزمایشگاه و کارگاه و یا دفترداری هدایت می شدند! و با کمال تأسف باید پذیرفت که آن دیدگاه تا حدودی درست هم بود و دقیقاً مکانی از مدارس که قرار بود مهمترین بخش آموزش یعنی آموزش عملی و دست ورزی تجربی در آنجا اتفاق بیفتد، به کسانی سپرده می شد که برچسب ناکارآمدی خورده بودند! و همین مسئله باعث شد که حضور افرادی به عنوان مسئول یا متصدی آزمایشگاه و کارگاه در مدارس بیهوده تلقی شود و چنین پستهایی به کلی از چارت سازمانی مدارس حذف گردد.
اتفاق نامبارکی که با حذف مسئولین آزمایشگاه و کارگاه از مدارس افتاد، این بود که بساط کارگاه و آزمایشگاه نیز به کلی از مدارس برچیده شد و آموزش نیمه - نصفهٔ علوم تجربی و ریاضی و حرفه و فن و جغرافی و ... کاملاً به شکل تمام تئوری درآمد!
اما در خصوص دفترداران، قضیه کاملاً متفاوت پیش رفت؛ با تغییر شیوهٔ ثبت نام دانش آموزان و ثبت سوابق تحصیلی و سیستم ارسال و دریافت بخشنامه از حالت سنتی به صورت اینترنتی، ضرورت تقویت بنیه مهارت دفترداران احساس شد و در چارت سازمانی مدارس، به جای پست دفترداری، پست سازمانی جدیدی تحت عنوان معاونت اجرایی تعریف گردید که حاکی از ارتقاء جایگاه آن پست و اهمیت وظایف محوله بود.
در همین راستا با توجه به پایین بودن سطح تحصیلات دفترداران و عدم آشنایی آنان با مهارتهای چندگانهٔ کار با رایانه و اینترنت، چاره کار در این دیده شد که معاونین اجرایی از میان دبیران آشنا به آن مهارتها جذب و در این قسمت به کار گرفته شوند.
اکنون وزارت نشینان محترم پس از چند دهه و چند سال آزمون و خطا ظاهراً به این نتیجه رسیده اند که وجود پستهای سازمانی معاونت پرورشی و معاونت اجرایی در مدارس ضرورت ندارد و دستور حذف این پستها از چارت مدارس و جذب عزیزان شاغل در این پستها دربخش آموزش را صادر کرده اند.
اما ذکر چند نکته در اینجا لازم است:
۱. اگر هدف از این تصمیم، صرفه یی در هزینه هاست، تردیدی وجود ندارد که به کارگیری نیرو در جایی که ضرورت دارد، عین صرفه جویی است.
۲. حذف پست سازمانی تحت عنوان معاونت پرورشی اقدامی و مفید و مثبت بوده و به جرأت می‌توان گفت که این اقدام مثبت با تاخیر بسیار زیادی صورت می‌گیرد و این تصمیم می بایست خیلی پیش از این گرفته می‌شد. با این توضیح که با حذف پست سازمانی معاونت پرورشی از مدارس، هیچ اتفاق خاصی در روند و فرآیند آموزش نخواهد افتاد و هیچ نارسایی و نقصی در عملکرد مدارس احساس نخواهد شد به شرطی که رگبار بخشنامه های دست و پاگیر از سوی بخش تربیتی متوقف گردد.
۳. مسئله ای که نباید از آن غفلت ورزید این است که در مدارس پرجمعیت به وجود عزیزان شاغل در پست معاونت پرورشی، در بخش آموزش و در پست معاونت آموزشی به شدت نیاز هست و باید توجه داشت که اداره مطلوب مدارس پر جمعیت با یک معاون آموزشی عملاً امکان پذیر نیست.
لذا شایسته است با افزودن یک پست سازمانی معاونت آموزشی به چارت سازمانی مدارس پرجمعیت، از وجود این عزیزان در آن قسمت استفاده شود.
۴. حذف مطلق پست سازمانی معاونت اجرایی از چارت مدارس، واحدهای آموزشی پرجمعیت را با چالشی جدی روبه رو خواهد کرد. علاوه بر اینکه امور اجرایی در حوزه دفترداری مدارس به ویژه در واحدهای آموزشی پرجمعیت و دارای قدمت، تمامی ندارد و این بخش از مدرسه نیرویی تمام وقت و کارآمد می طلبد، ذکر این نکته نیز لازم است که با وجود برنامه های نه چندان بی نقص "سناد" و "دانا" و ...، وجود یک نیروی تمام وقت در سِمت معاونت اجرایی در مدارس پرجمعیت امری اجتناب ناپذیر است.
لذا انتظار از وزارت نشینان محترم این است که قبل از دست زدن به آزمون و خطا در این خصوص، ارزیابی دقیقی از نیازمندیهای این بخش از مدارس و عواقب ناشی از حذف پست سازمانی معاونت اجرایی، به عمل آورند.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید