پیرامون منزلت اجتماعی از دیدگاه جامعه شناسان تعاریف متعددی ارائه گردیده و به تبیین آن پرداخته شده است .در این نوشتار فقط به یک تعریف بسنده کرده و هرچند در تعاریف، بعضا اختلاف نظرهایی وجود دارد لاکن وجه تشابه نیز در موارد کلی از جمله ،شان و جایگاه- ذهنیت- قشر و طبقه -شغل و ...در تمام آنها دیده می شود.
وارنر جامعه شناس آمریکایی در تحقیقات مربوط به قشربندی اجتماعی به اهمیت معیارهای شهرت و حیثیت پی برد .وی کوشید فهرستی از خصوصیات تعیین کنندۀ پایگاه اجتماعی را بر اساس معیارهای اصل و نسب ، تمکین ، میزان تحصیلات و درآمد تدوین کند .به نظر او اینها ملاک های ارزیابی ارزش اجتماعی است که آمریکاییان در انتخاب دوستان خود و رفقای فرزندانشان به حساب می آورند .
به‌نظر 'وارنر' شاخص منزلت اجتماعى شامل ارزيابى عوامل عينى چون: محل سکونت، درآمد، شغل، تحصيلات، عضويت در مجامع و مانند آن مى‌باشد.
بر اساس تعریف فوق ،سنجش منزلت معلمی کار چندان دشواری نیست چرا که شاخص ها کاملا متعین و قابلیت ارزیابی دارند .
منزلت را می توان این گونه تعریف نمود :
مقام و یا شان و جایگاهی است که در جامعه برای فرد قائلند و یا ذهنیتی که جامعه از شخص دارد.
تشخیص ذهنیت یک جامعه در مورد یک شغل را می توان در رفتارها و برخوردهای اجتماعی آنان مشاهده نمود و یا میزان استقبال افراد یک جامعه از یک شغل، برای اشتغال خود یا فرزندانشان و اولویت انتخاب شغلی شان مورد بررسی قرار داد و به میزانی از منزلت اجتماعی آن شغل پی برد.
شغل و جایگاه معلم ازنظر مکاتب گوناگون و علمای تربیت همواره مورد عنایت و التفات قرار گرفته است که بعضا اشاره به آن خالی از لطف نخواهد بود.
التفات به نقش معلم موجبات ارتقاء و تعالی ذهنیت جامعه را پیرامون وی پدید می آورد و بر عزت آنان نیز می افزاید.
افلاطون می گويد:
« اي گروه معلمين، وصايا و سفارش هاي مرا درك كنيد. براي شاگردان، هم چون آئينه اي روشن باشيد و آن ها را از هر گونه زشتي و تمايلات نكوهيده و اشتباهات بازداريد ».
این دیدگاه ، معلم را شخصی می داند که رفعت او در هر مکان و هر مجلس امریست هویدا و پاس داشتنی.
فروبل مي گويد:
« رشد و تكامل كودك در هر مرحله بستگي دارد به رشد و تكامل مرحله ي پيش و وظيفه ی معلم آن است كه در هر مرحله لوازم و وسايل رشد و تكامل او را فراهم سازد ».
كمونیوس عقيده دارد:
« معلم فردي است كه افراد را براي زندگي آماده مي كند و هدف او اين است كه فرد داراي دانش، اخلاق و دين باشد ».
راجرز از صاحب نظران مشاوره مي گويد:
«براي اين كه معلم بتواند در كمك و راهنمايي به شاگردان خود مؤثر و موفق باشد، بايد افراد را به عنوان يك انسان قبول داشته باشد و براي آنان ارزش قائل شود و آن ها را درك كند و در هنگام مشكلات با آن ها همدلي كند» .
جايگاه معلم از ديدگاه بعضي از علماي تعليم و تربيت مسلمان :
ابن سينا معتقد است: « زماني كه كودك شش ساله شد، پدرش بايد او را به مكتب فرستد و تا چهارده سالگي به تحصيل گمارد. آموزگار او بايد با دين و درستكار و خردمند و منصف و پاكيزه و موقر باشد. راه معاشرت را بداند، به روش تعليم و تربيت اطفال و تهذيب اخلاق آن ها آشنا باشد. معلم بايد به هنگام آموختن، روحيه ي معتدل داشته باشد و... »
امام محمد غزالي تأكيد مي كند كه :
« شاگرد بايد استاد را عزيزتر از پدر بداند، زيرا پدر سبب زندگاني فاني است و استاد سبب زندگاني باقي » .
خواجه نصيرالدين طوسي معتقد است:
« معلم بايد عاقل و ديندار و شيرين سخن و نظيف و واقف بر تربيت اطفال و با وقار و با هيبت و با مروت باشد».
فی الحال عواملی چند که بر ارتقائ منزلت اجتماعی معلم تاثیر دارند بیان می گردد .
آنچه را که بر ذمه ء دولت است را می توان این گونه بیان داشت :
- میزان توجه دولت به سرمایه گذاری در آموزش و پرورش و تغییر اساسی و بنیادین در سیاست های کلان کشور در این حوزه
- رفع فقر و محرومیت از معلمان و تامین مالی و رفاهی
- گزینش معلمان شایسته و با کفایت و استقرار نظام شایسته سالاری در مدیریت ها
این موارد به عزم و ارادهء دولت در قبال ارزش دهی و اعتبار بخشی به منزلت معلمی بستگی دارد ؛اما آنچه را که معلمین خودشان باید در جهت ارتقائ این منزلت بکوشند عبارتند از :
- مشارکت همه جانبه در آموزش و پرورش و ایجاد تشکل های صنفی برای دفاع از حقوق همه جانبه شان
- سخت کوشی و افزایش تخصص و انگیزه و تعهد و نظم کاری و عدم مظلوم نمایی.
باید یادمان باشد که :"بهترین ها ،بهترین ها را می سازند"
اما ذهنیت های پیرامون:
در این مورد فقط به دو مورد اجمالی بسنده می دارم .
- امام جمعهء محترم مشهد در مورخ 7 / 8 / 1395 در خطبه های نماز جمعه فرموده اند:"می گویند 8 هزار میلیارد از ثروت این مردم را دزدیده اند ان هم از یک قشر ضعیف و خدمتگذارو جامعه ساز یعنی معلمان "
با اندک دقت نظری در مورد این نطق غرا ،از ذهنیت ایشان به عنوان خطیب و مستمعین به ضعیف بودن این قشر پی بردیم . مادامی که این ذهنیت ها با واقعیت زندگی معلمین همخوانی دارد و بر ضعف این قشر واقفیم ،آیا منزلتی عزت مندانه را برای معلم می توان جست و جو نمود ؟
- ادارات آموزش و پرورش در طول سال تحصیلی ،تصمیمات عدیده ای می گیرند .تا کنون در کدام یک از تصمیمات متخذه شان ،رای و نظر معلمان را خواسته اند ؟ آیا هنگام انتصاب یک مدیر دبستان ،به نظر معلمین آن دبستان تا کنون کمترین وقعی نهاده شده است؟ عدم دخالت دادن معلمان در حوزه های تصمیم گیری ،خود نشان از ذهنیت ناخوشایند نیروی اداری و ستادی نسبت به معلمین است.
سخن پایانی:
دغدغهء امروز همان نگرانی های دیروز است
در همایش همدلی شورای هماهنگی تشکل فرهنگیان که با حضور فخرالدین احمدی دانش آشتیانی و حضور آقای نجفی و جمعی از فرهنگیان در دبیرستان شریعتی تهران برگزار شده بود آقای آشتیانی فرموده اند:"مهم ترین دغدغه ام ارتقاءجایگاه آموزش و پرورش در کشور و در میان دولت و مجلس است تا معلمان به عنوان اصلی ترین رکن توسعه مورد توجه قرار گیرند".
با توجه به دغدغهء امروز وزیر محترم، باید عرض کنم که برای ارتقائ منزلت آموزش و پرورش و اصل پیشرفت ،مقولهء ارتقاء منزلت معلم، دغدغه های دیروز هم بوده است لاکن چگونه شده که در این مدت این امر مهم، بنا به گفتهء تان در میان دولت و مجلس ارتقاء نیافته است؟
به امید مرتفع شدن دغدغه های دیروز و امروز آموزش و پرورش و بالاخص معلمین بزرگوار.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید