هر سال از شهریور ، بوی مدرسه را احساس می کردیم . شوق و آمادگی برای ورود به مدرسه ، فضای شهر و خانه ها را دگرگون می کرد .
امسال ، مهری متفاوت را تجربه می کنیم . بوی مهر با بوی ویروسی ناشناخته ، آمیخته شده است . نگرانی و اضطراب جای آن شور و شوق ها را گرفته است . امسال بازگشایی مدارس با اما و اگرهای زیادی همراه شده است تا آن جا که بعضی خانواده ها از حضور فرزندانشان در مدارس خودداری کرده اند.
ویروسی که ماه هاست زندگی ها را مختل کرده است ، بازگشایی مدارس را هم تحت تاثیر قرار داده است . مدتهاست که کیفیت بازگشایی مدارس در رسانه ها و فضای مجازی ، بحث برانگیز است . تصمیم گیری های لحظه ای و متناقض از طرف نهادهای تصمیم گیری به سردرگمی معلمان و دانش آموزان افزوده است .
در فضای مجازی کلیپ ها و متن های مختلفی مربوط به بازگشایی مدارس در ایران و کشورهای دیگر دست به دست می شود . صرف نظر از اینکه کلیپ های بازگشایی مدارس چین و مالزی و دیگر کشورها ، تا چه میزان واقعیت را به تصویر می کشند ، همه حاکی از یک وضعیت بحرانی است که در جهان حاکم است .
در ایران هم بعضی از خانواده ها و حتی نهادهای پزشکی و درمانی ، به دلیل عدم رعایت پروتکل های بهداشتی در مدارس کشور ، با بازگشایی مدارس مواافق نیستند. گروهی هم با اصرار بر آموزش حضوری ، از بازگشایی مدارس استقبال کرده اند .
بدیهی است که آموزش حضوری بر غیرحضوری برتری هایی دارد . تقریبا همه دست اندرکاران آموزش ، مزایای آموزش حضوری را می دانند .
حضور در جمع همسالان ، تعامل بین دانش آموزان و ارتیاط رو در رو با معلم ، ایجاد بحث های کلاسی ، نظم و تنظیم زمان ، رشد شخصیتی دانش آموزان و تقویت روحیه جمعی و دوستی هایی که در کلاس شکل می گیرد ، مزایای غیر قابل انکار آموزش حضوری هستند.
حتی اگر روزی آموزش مجازی هم رایج شود باز هم نمی تواند جای آموزش حضوری را بگیرد.
در آموزش حضوری دیدن رفتارهای معلم و جمع همسالان نیز عوامل موثر در یادگیری هستند چون همه چیز در کتاب های درسی خلاصه نمی شود و بسیاری از آموخته های نوجوانان ، از تعامل اجتماعی و دیدن رفتارهای اطرافیان حاصل می شود .
این ها همه دلایلی هستند که تمایل به آموزش حضوری را تقویت می کند. اما امروز شرایط خاصی بر جهان حاکم شده است . ویروسی که ماه هاست دنیا را درنوردیده است و قربانی می گیرد در مکان های سرپوشیده و محل تجمع افراد ، امکان سرایتش بیشتر است . سرعت انتقال این ویروس به گونه ای است که با ابتلا یک نفر ، چندین نفر مبتلا می شوند. در هر صورت در چنین شرایطی متولیان آموزش همه کشورها ، ناگزیرند راهکارهایی متناسب با وضعیت موجود پیش بینی کنند . بدیهی است در اغلب کشورها برای حفظ جان دانش آموزان و معلمان ، در وضعیت کرونایی ، اگر شرایط حضوری خطرآفرین باشد ، شرایط جدیدی را جایگزین می کنند.
جایگزینی شیوه های دیگر به جای آموزش حضوری ، دلیل بی اهمیت شمردن آموزش حضوری نیست . دلیل نادیده گرفتن جایگاه معلم نیست . دلیل کم اهمیت شمردن مدرسه نیست . دلیل بی مسئولیتی معلم هم نیست . معلمان در همین شرایط برای کلاس های حضوری اعلام آمادگی کرده اند ولی در تعدادی از مدارس دانش آموزان سر کلاس ها حاضر نشدند. . بعضی خانواده ها نیز از ترس کرونا ، فرزندان خود را به مدرسه نمی فرستند. در چنین شرایطی ممکن است از روی ناچاری مجبور شویم به روش های دیگر در کنار آموزش حضوری روی بیاوریم .
از طرفی توصیه های کادر پزشکی ، متخصصان آی سی یو ، سازمان نظام پزشکی و .... را نمی توان نادیده گرفت . تصمیم گیری های لحظه ای و متناقض از طرف نهادهای تصمیم گیری به سردرگمی معلمان و دانش آموزان افزوده است .
اگر پزشکان متخصص این حوزه و ستاد کرونا ، وضعیت کنترل و سرایت بیماری و کمبودها را تشریح نکنند و هشدارهای لازم را یادآوری نکنند ، ،چه نهادهای دیگری باید این کار را بکنند ؟
سازمان بهداشت جهانی هم توصیه های در سطح جهان اراِئه می دهد . آیا می توان آن توصیه ها را دخالت بی جا به حساب آورد؟
اینکه پزشکان در فلان موقعیت چگونه برخورد کرده اند ؛ اینکه پزشکان در مقایسه با مشاغل دیگر ، درآمد بالایی دارند و موضوعاتی از این دست ، می توانند در مقالات مستقلی مطرح شوند . این موضوعات به توصیه های جامعه پزشکی در شرایط کرونایی ارتباطی ندارند .
اینکه بگوییم چون کودکان با خانواده ها به سفر می روند ؛ به پارک می روند پس چرا به مدارس نروند ؟ قیاس چندان مناسبی نیست. حضور دانش آموزان در مدرسه با جمعیتی بالای صد نفر ، با یک سفر خانوادگی تفاوت های زیادی دارد.
در سفر و گردش ، نوجوان با خانواده خود است نه در فضای بسته بیست یا سی نفره در سه چهار زنگ متوالی و اصولا مسئولیت در سفر با خانواده است نه با وزارتخانه ! آن هم وزارتخانه ای که در تهیه ابتدایی ترین نیازهای خود درمانده است.
در کشور کانادا دانش آموزان با رعایت پروتکل ها و اختصاص هر میز به یک دانش ، به مدرسه رفته اند به آنها گفته اند فعلا تا دو هفته حضوری بیایید . تصمیم گیری ها بستگی به شرایطی دارد که پیش می آید . ممکن است مجبور شویم هقته ای دو سه روز حضوری داشته باشیم و آموزش مجازی هم راهکار کمکی باشد . ممکن است مجبور شویم فقط آموزش مجازی داشته باشیم . تصمیمات مدیران مدارس بستگی به شرایط شیوع بیماری و نظر کادر درمانی دارد. ( نقل قول از دانش آموز دوم دبیرستان که در کانادا سکونت دارد )
در امریکا مدیران مدارس گفته اند : آموزش حضوری یا مجازی می تواند باشد و بستگی به انتخاب دانش آموز دارد که کدام شیوه را انتخاب کند . ( به نقل از والدینی که فرزندی در مقطع ابتدایی دارند )
متاسفانه در کشور ما ، تردید و سردرگمی در تصمیم گیری از طرف مدیریت ها ، معلمان و دانش آموزان را نیز کلافه کرده است.
در هر صورت همه جا اولویت با آموزش حضوری است و آموزش مجازی اولویت بعدی است اما زمانی که ویروسی خطرناک جوامع بشری را تهدید می کند و تا الان بارها جهش های گوناگونی از خود نشان داده است ، باید در صورت شیوع بیماری ، راهکارهایی کمکی دیگری را هم پیش بینی کرد . هر چند به دلیل عدم زیرساخت های مناسب ، آموزش مجازی دشواری هایی دارد اما باید به عنوان یک راهکار کمکی مورد توجه قرار بگیرد،
سال گذشته شبکه شاد با دردسرهای فراوان ، برای معلمان و دانش آموزان راه افتاد ولی ترافیک سنگین این شبکه و کندی سرعت اتصال به آن ، موجب عدم رضایت کاربران شد . در حالی که معلمانی از طریق پیام رسان های دیگر ، با شرایط بهتری کلاس های خود را مدیریت می کردند. ولی بخشنامه های سختگیرانه وزارتی و اطاعت بی چون و چرای مدیران ، موجب شد معلمان کار با پیام رسان های دیگر را کنار بگذارند و به ، شبکه ناشاد بپیوندند .
به نظر می رسد چهار شبکه تلویزیونی که آموزش را بر عهده گرفته اند ، برای دانش آموزان راحت تر و سهل الوصول تر از کار کردن در شبکه شاد باشند و می تواند کمک خوبی در این شرایط خاص باشد.
در هر صورت مدارس به شکل حضوری بازگشایی شدند . در صدا و سیما مدارسی را نشان می دهند که پروتکل ها رعایت شده اند. همچون دیگر موارد ، مدارس نقاط محروم را نمایش نمی دهند . همان طور که از کمبودهای سرانه مدارس هم آمار نمی دهند . در فضای مجازی فیلم هایی از مدارس شهرستان ها را در این روزها دیدیم که حداقل امکانات بهداشتی را هم نداشتند.
تقریبا اغلب فرهنگیان از وضعیت سرانه مدارس اطلاع دارند. سالهاست در تامین هزینه های مدارس ، دست کمک به سوی والدین دراز کرده ایم . سالهاست در کلاس های سی نفری با میز و نیمکت های غیر استاندارد ، تدریس کرده ایم. حال چگونه می خواهیم با سرانه اندکی که هزینه های معمول مدرسه را تامین نمی کند ، تمام پروتکل های بهداشتی را در تمام مدارس کشور اجرا کنیم ؟
حتی اگر بودجه ای به این کار اختصاص داده اند بعید به نظر می رسد نیازهای تمام سال تحصیلی و تمام مناطق محروم را تامین کند .
بارها دیده ایم که مدارس در تهیه کاغذ ، تعمیر دستگاه چاپ ، نصب پرده ، تهیه میز و صندلی و.... با چه مشکلاتی روبه رو هستند . به یاد داریم که حق الزحمه تصحیح اوراق امتحانات نهایی یک سال بعد از امتحانات واریز می شود . همه اینها اوضاع اسفناک بودجه این وزارتخانه را آشکار می سازد.
از طرفی جمعیت کلاس ها در بعضی مدارس هم آن گونه نیست که به هر دانش آموز یک میز و نیمکت اختصاص دهیم . اجرای راهکارهایی چون تفکیک دانش آموزان به دو گروه ، در دو نوبت و کارهایی از این دست باز هم در عمل با مشکلاتی روبه رو می شود . هر چند ممکن است در مدارس خاص این برنامه ها قابل اجرا باشد . اما در تمام مدارس به خصوص مناطق کم برخوردار – که کم هم نیستند – تفکیک به دو گروه و اجرای تمام پروتکل های بهداشتی امکان پذیر نیست.
این واقعیت را هم در نظر بگیریم که حفظ جان انسان ها بر مسائل دیگر اولویت دارد . در چنین شرایطی علاوه بر معتبر شمردن نظر پزشکان و نهادهای مربوطه ، باید به امکانات مدارس هم توجه کنیم . اگر در فصل پاییز کرونا با آنفلونزا سلامتی مردم را تهدید کرد ، ناچاریم ، به آموزش های غیرحضوری هم فکر کنیم . این که از حالا فقط و فقط بر آموزش حضوری اصرار بورزیم و هر نظر دیگر را نادیده بگیریم ، منطقی به نظر نمی رسد . سال گذشته شبکه شاد با دردسرهای فراوان ، برای معلمان و دانش آموزان راه افتاد ولی ترافیک سنگین این شبکه و کندی سرعت اتصال به آن ، موجب عدم رضایت کاربران شد . در حالی که معلمانی از طریق پیام رسان های دیگر ، با شرایط بهتری کلاس های خود را مدیریت می کردند. ولی بخشنامه های سختگیرانه وزارتی و اطاعت بی چون و چرای مدیران ، موجب شد معلمان کار با پیام رسان های دیگر را کنار بگذارند و به ، شبکه ناشاد بپیوندند .
از طرفی امکانات درمانی در کشور ما وضعیت مطلوبی ندارد . کمبودها فراونند . دست اندرکاران حوزه بهداشت و درمان چه در صدا و سیما ، چه در فضای مجازی بارها به کمبودها در بیمارستان ها تاکید داشته اند . هر کس گذرش به بیمارستان افتاده است ، شواهد متعددی از کمبودها را به طور عینی دیده است . تجربه این چند ماه نشان داد که در مقایسه با بسیاری از کشورها ، امکانات کافی و حتی قرنطینه قانونمند مثل آلمان و کانادا نداشته ایم . آنچه امروز در کشورمان شاهد هستیم ، متاسفانه روزانه حدود صد و پنجاه فوتی بر اثر کرونا داریم . این آمار نشان می دهد که هنوز نتوانسته ایم ، اوضاع را کنترل کنیم . در چنین شرایطی هر تجمعی حتی تجمع در فضاهای آموزشی را باید با نظارت کامل مدیریت کنیم .
باید دید بازگشایی مدارس و حضور حدود سی دانش آموز در کلاس چه شرایطی را در آمار ابتلا ایجاد می کند .
امیدواربم که مشکلات جدیدی ، افزوده نشود و کلاس ها به شکل حضوری تا پایان سال تحصیلی ادامه داشته باشند اما اگر مشکلاتی پیش بیاید ، ناچاریم به روش های دیگر هم فکر کنیم .
البته معلمان آموزش حضوری را به روش های دیگر ترجیح می دهند زیرا آموزش مجازی زمان و حوصله بیشتری را طلب می کند . از طرفی امکانات ضعیف فضای مجازی چون سرعت کم اینترنت ، شلوغی شبکه آموزش شاد ، خستگی چشم و مشکلاتی که در ارتباط معلم با دانش آموزان پیش می آید ، عواملی هستند که آموزش مجازی را برای معلم و دانش آموز ناشاد می کنند و انتظار می رود وزارت ارتباطات برای رفع این مشکلات ، برنامه ریزی کند . .
ظاهرا مناطق محرومی که امکانات استفاده از فضای مجازی را ندارند ، در شرایط غیرحضوری قرارست بسته های آموزشی به دستشان برسد و آموزش تلویزیون هم می تواند یاریگر باشد.
در هر صورت مشکل کووید 19 مشکلی جهانی است و کیقیت بازگشایی مدارس چالشی است که اکنون اغلب کشورها با آن روبه رو هستند .
بازگشایی مدارس به شکل حضوری ، بهترین شیوه است و به خصوص معلمان این شیوه را بهتر می پسندند اما احتمال شیوع مجدد بیماری در پاییز ، کمبود امکانات آموزش و پرورش ، کمبودها در حوزه بهداشت و درمان ، خستگی کادر درمان و هزینه بالای درمان ، همه عواملی هستند که ممکن است آموزش حضوری را خطرآفرین بکنند و ناچار به استفاده از راهکارهای کمکی دیگری باشیم .
بهترست مسئولین زیرساخت ها را برای شیوه های کمکی در وضعیت های بحرانی -- نه تنها در شرایط کرونایی -- در کشور فراهم کنند . علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد .
امیدواریم باز هم شرایط بدون کرونا را تجربه کنیم و مدارس بدون هیچ محدودیتی بازگشایی شوند و باز هم زنگ ها در مدارس به صدا درآیند و شاهد رشد جوانه های امید در دل کودکان این سرزمین باشیم .
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
