شبکه شرق 7 اسفند 1401نوشت ( 1 ) :
در شرایطی که هم مجلس و هم دولت می‌دانستند اقتصاد کشور بیمار است و در تحریم قرار دارد، با وعده رفع مشکلات اقتصادی و توجه به معیشت مردم سکان اداره کشور را به دست گرفتند و بر کرسی‌های سبز بهارستان تکیه زدند ؛ اما حالا گام‌هایی که برای حل مشکلات اقتصادی برداشته‌اند چندان مؤثر نبوده است. مثلا در وضعیتی که طی یک هفته قیمت ارز رکوردشکنی کرده و هر دلار آمریکا از کانال 55 هزار تومان در بازار آزاد هم عبور کرده است، طبق اعلام قبلی، صبح روز ششم اسفند 1401 ، تیم اقتصادی دولت به مجلس آمد و در جلسه‌ای غیرعلنی به توضیح دلایل افزایش قیمت ارز پرداخت.
مسئله‌ای که حتی در حد مُسکنی موقتی هم اثربخش نبود؛ چرا که به جای بیان راهکارهای علمی و عملی، باز هم به گفتار درمانی پناه بردند. در نهایت هم دولت مدعی شد کمبود ارز برای هیچ یک از نیازهای کشور نداریم و مشکل ورودی ارز از برخی کشورها هم رفع شده و قیمت اعلامی ارز در بازار غیرواقعی است! بنابراین در واکنشی همسو، هم نمایندگان مجلس و هم نمایندگان اقتصادی دولت به این نتیجه رسیدند که نوسانات قیمت ارز کار دشمن و نتیجه جنگی ترکیبی است.
در پایان هم مقرر شد کمیته شش نفره هماهنگی متشکل از نمایندگان مجلس و نمایندگان دولت و سایر دستگاه‌های مربوطه برای بررسی و نظارت بر بازار ارز تشکیل شود. البته این اولین بار نیست که با جهش قیمت ارز و طلا مواجه می‌شویم و پیش از این هم تجربه مشابهی برای افزایش قیمت ارز در دوره تصدی محمود احمدی‌نژاد بر کشور وجود داشت. در تمام سال‌های بعد از انقلاب، اقتصاد ایران با تورم دو رقمی با میانگین 22 درصد روبه‌رو بوده است.
با دنیا آشتی کنید
علاوه بر رئیس و سخنگوی مجلس، برخی نمایندگان هم درباره تشکیل جلسه غیرعلنی مجلس با تیم اقتصادی دولت نظراتی داشتند که در گفت و گو با «شرق» به بیان این نقطه‌نظرات پرداختند.
مسعود پزشکیان، نماینده چند دوره مردم تبریز در مجلس در این باره به «شرق» گفت: «در این جلسه هم نمایندگان دولت و هم تعدادی از نمایندگان مجلس صحبت کردند و قرار شد کمیته‌ای تشکیل دهند و با همفکری یکدیگر تصمیم بگیرند که برای کنترل بازار چه کاری انجام دهند».
این نماینده با تجربه مجلس با بیان اینکه به جز دو نکته که بارها متذکر شده‌ام، راهی برای برون رفت از این وضعیت کشور نداریم، افزود:
« تا این دو مشکل اساسی حل نشود همه راهکارهایی که می‌دهیم موقتی است و مشکلی حل نمی‌شود. اولین نکته ایجاد وحدت و انسجام ملی است. تا زمانی که کشور درگیر گروه بازی و جناح بازی‌های سیاسی است، مشکلی حل نمی‌شود » .
او ادامه داد:
« اینکه یک گروه سیاسی تصور کنند عقل کل هستند و بقیه جریانات سیاسی چیزی سرشان نمی‌شود، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود؛ پس اول باید این موضوع را حل کنیم » .
پزشکیان تأکید کرد: « باید اول سرمایه اجتماعی را برگرداند؛ سرمایه اجتماعی هم با حذف‌کردن و کنار گذاشتن و تهمت‌زدن برنمی‌گردد. نکته دوم هم باید با دنیا آشتی کنیم. همان‌طور که شاعر می‌فرماید: آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است، با دوستان مروت با دشمنان مدارا. تا این اصل را یاد نگیریم مشکلی حل نمی‌شود ».
جعفر قادري عضو کمیسیون برنامه و بودجه در انتقاد به تشکیل جلسات غیرعلنی عمومی که برخی بدون تخصص در این جلسات حضور دارند، گفت: « اینکه انتظار داشته باشیم در جلسات عمومی افرادی که تخصصی در این حوزه ندارند نظر بدهند، کار درستی نیست. این جلسات مشترک عمومی بیشتر برای بیان دغدغه‌ها و نگرانی‌ها و تخلیه هیجانات نمایندگان خوب است، اما جلسات تخصصی و کارشناسی نیست. اینکه انتظار داشته باشید از این جلسات راهکار بیرون بیاید آن هم به این شکل که در آیین‌نامه وجود دارد و با قرعه‌کشی چند نفر بدون تخصص صحبت کنند، خروجی ندارد. مثل این است که من با تخصص برنامه و بودجه درباره مسائل امنیتی و سیاست خارجی صحبت کنم » .
باید بپذیریم متغیرهای ارز متأثر از مسائل سیاسی نیز هست و اینکه امروزه فشار را بیشتر کرده‌اند و تعداد شرکت‌ها و افراد تحریمی را افزایش می‌دهند، مردم را نگران می‌کند .
احمد راستینه، نماینده شهرکرد در مجلس این جلسه را مفید دانست و در گفت و گو با «شرق» گفت:
« در جلسه غیرعلنی روز گذشته ( ششم اسفند ) که به منظور بررسی دلایل نوسانات بازار ارز تشکیل شد، دولت تأکید کرد که در بحث منابع ارزی مشکل و کمبودی نداریم و با توجه به فرایندی که برای وصول ارزهای کشور در خارج از کشور وجود دارد، مشکلات رفع شده‌اند و این ارزهای بلوکه شده به کشور برمی‌گردند » .
او ادامه داد: « ظرفیتی در دولت برای تأمین ارز مورد نیاز کالاهای خدماتی و اساسی و نیازمندی وارداتی کشور درباره کالاهای سرمایه‌ای، با توجه به راه‌اندازی بازار مبادله‌ای به تمام معنا فراهم شده است. همچنین با مدیریت و بررسی‌های انجام‌شده، قصه ساماندهی تأمین ارز مورد نیاز واردکنندگان را در دستور کار قرار خواهیم داد » .
سخنگوي کميسيون فرهنگي در پاسخ به اینکه دولت مدعی می‌شود کمبود ارز نداریم، اما اوضاع اقتصادی کشور به هم ریخته است، دلیل این موضوع را چه چیزی عنوان کرده است؟ گفت:
« دو نگرش مطرح است؛ اول اینکه تورم بر بازار ارز اثرگذار است و دومین نگرش اینکه تکانه‌های ارزی بر تورم اثرگذار است. این یک اختلاف دیدگاه ماهوی است که بسیار مهم است. قرار شد در قالب بررسی‌های دقیق کارشناسی سه مورد جمع بندی شود و دولت با بررسی همه عوامل و مؤلفه‌های اثربخش بر قیمت ارز، به یک بسته جامع و دقیق در این باره دست یابد » . در واکنشی همسو، هم نمایندگان مجلس و هم نمایندگان اقتصادی دولت به این نتیجه رسیدند که نوسانات قیمت ارز کار دشمن و نتیجه جنگی ترکیبی است.
جمع بندي :
از آن جایی که مشخص نیست کدام یک از عوامل فوق وضعیت بازار ارز را به اینجا رسانده است، باید از نگاه کارشناسان و صاحب‌نظران استفاده شود تا بتواند جلوی افزایش بیش از این قیمت ارز و به دنبال آن کالاهای اساسی و ضروری مردم گرفته شود.
در گفت و گوي مجازي ذيل به بررسي اين موضوع مي پردازيم .
پرسش کننده :
نظر شما در مورد اين گزاره ِ در گزارش ِ شبکه شرق 7 اسفند 1401چيست ؟
« هم نمایندگان مجلس و هم نمایندگان اقتصادی دولت به این نتیجه رسیدند که نوسانات قیمت ارز کار دشمن و نتیجه جنگی ترکیبی است » .
پاسخ دهنده :
اين مباحث خارج از نگاه کارشناسان اقتصادي است که من در حد بضاعت بسيار اندکم ، تلاش مي کنم دست و پا شکسته نظرات آن کارشناسان را ارائه نمايم .
پرسش کننده :
شما در دوران رياست جمهوري روحاني جمشيد بسم الله را نقد کرديد ! حالا از پاسخ گويي طفره مي رويد .
پاسخ دهنده ( 2 ) و ( 3 ) :
بله قبلأ ، اينجانب به نقل از کارشناسان اقتصادي مقابله با جمشيد بسم الله و جمشيد بسم الله را نقد کرده ام .
مثلا :
در سال 1395 در همين تار نماي وزين صداي معلم ( 2 ) :
« نوسانات نرخ ارز : قدرت خرید پول را تنها با افزایش توان تولیدی و کنترل تورم می‌توان حفظ کرد/ دولت روحانی از پوپولیسم اقتصادی پرهیز کند » .
و يا ؛
در سال 1397 باز هم در همين رسانه معتبر ( 3 ) :
« الگوی ایرانی قابلیت کشف مزیت‌های نسبی اقتصاد ایران را ندارد و ما را به آینده اقتصادی متفاوتی از وضعیت فعلی هدایت نمی‌کند » ضرورت اتخاذ اسلحه ارزی برای حمایت از کالای ایرانی ؛ به نقل از کارشناسان به پديده جمشيد بسم الله ها پرداخته ام .
ولي به دليل عدم اطلاع از دلايل برخي از نمايندگان مجلس و نمايندگان اقتصادي دولت ، عدم ارائه نگاه کارشناسان اقتصادي نسبت به نقش جمشيد بسم الله ها ، نمي توانم در اين باره اظهار نظر ِ قاطع داشته باشم !
پرسش کننده :
سال 1395 در نوسانات نرخ ارز : قدرت خرید پول را تنها با افزایش توان تولیدی و کنترل تورم می‌توان حفظ کرد/ دولت روحانی از پوپولیسم اقتصادی پرهیز کند » . در مورد جمشيد بسم الله چه گفته ايد ؟
پاسخ دهنده ( 2 ) :
در قسمتي از متن ِ « نوسانات نرخ ارز : قدرت خرید پول را تنها با افزایش توان تولیدی و کنترل تورم می‌توان حفظ کرد/ دولت روحانی از پوپولیسم اقتصادی پرهیز کند » ( چهارشنبه, 22 دی 1395) آمده است :
آيا همچون دورانˏ احمدي نژاد ، جمشيد بسم الله و... عامل افزايش نرخ ارز بوده اند ؟
« در طول سه سال گذشته ( 1392 الي 1395 ) دولت ( روحاني ) همواره سعی کرد قیمت ارز را تا حدودی ثابت نگه دارد. اگرچه دخالت آشکاری در تزریق ارز در بازار آزاد نمی‌کرد ، ولی با تزریق ارز مبادله‌ای به قیمت حداقل 500 تومان کمتر از نرخ بازار آزاد ، تعادلی میان قیمت ارز مبادله‌ای و بازار آزاد ایجاد کرد .
از طرف دیگر، رکود در اقتصاد کشور هم باعث کنترل تقاضا شد و در نهایت قیمت ارز در حدود 3 هزار و 300 تومان تا 3 هزار و 500 تومان باقی ماند. این روند تا هفته دوم آذرماه ادامه داشت و به ناگاه در این دوره زمانی قیمت ارز جهش پیدا کرد و بهای دلار در بازار آزاد تا مرز 4200 تومان بالا رفت.
دلایل رشد ناگهانی قیمت دلار بنيادين است و نیاز به آسیب‌شناسی جدی دارد.
در تمام سال‌های بعد از انقلاب، اقتصاد ایران با تورم دو رقمی با میانگین 22 درصد روبه‌رو بوده است. به همین دلیل همیشه میان قیمت واقعی ارز و قیمت مصنوعی فاصله‌ای نامعقول وجود داشته است. دولت ها هم تمام تلاش خود را صرف تثبیت نرخ ارز می‌کرند ولی با پس‌‌لرزه‌های اندک در بازارهای جهانی یا فضای سیاسی بین‌المللی، زلزله‌های چند ریشتری در بازار ارز ایران رخ داده که دلیل آن همین حفاظت سخت از قیمت مصنوعی دلار در بازار ارز کشور بوده است .
باید در نظر داشت که تثبیت قیمت دلار علامت غلطی به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌دهد. در این شرایط واردات کالا از مسافت 15 هزار کیلومتری به کشور به‌صرفه‌تر از تولید همان کالا در کارخانه‌های داخلی است.
آنچه در معادلات تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری دولت ها در مورد نرخ ارز فراموش شده، رابطه قیمت دلار و تورم است. در این شرایط اگر دولت نمی‌تواند نرخ تورم را کنترل کند، باید به همان اندازه اجازه افزایش قیمت ارز را بدهد و اگر می‌خواهد قیمت ارز را کنترل کند، باید بتواند نرخ تورم را در سطح قابل قبولی که زیر 2 درصد در سال است، تحت کنترل دربیاورد ؛ در غیر این صورت حوزه‌های تولید و اشتغال داخلی که از مهم‌ترین اولویت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور است به‌شدت آسیب می‌بینند.
پرسش کننده :
سال 1397 در « الگوی ایرانی قابلیت کشف مزیت‌های نسبی اقتصاد ایران را ندارد و ما را به آینده اقتصادی متفاوتی از وضعیت فعلی هدایت نمی‌کند » ضرورت اتخاذ اسلحه ارزی برای حمایت از کالای ایرانی ؛ چه نقدي به جمشيد بسم الله ها داشته ايد ؟
پاسخ دهنده ( 3 ) :
در قسمت پي نوشت ها ( اظهار نظر خوانندگان مطلب و احيانأ گفتگ و و و ديالوگ بين آنان و البته با نويسندگان ) در دو گفت و گوي جداگانه آمده است :
پاسخ اول ( 3 ) :
سياست انقباضي روحاني را برخي از کار شناسان اقتصادي تأئيد مي کنند ولي ثابت نگهداشتن نرخ ارز همان اشتباهي است که معجزه هزار سوم مرتکب شد و جمشيد بسم الله را روانه زندان کرد ! و روحاني هم همان اشتباه را کرد و گناه خود را به گردن جمشيد بسم الله ها انداخت !
پاسخ دوم ( 3 ) :
اگر شما متن ياداشت هاي من را مطالعه مي فرموديد ! در مي يافتيد که اينجانب به نقل از کارشناسان اقتصادي همواره سياست کنترل دستوري نرخ ارز ، يا نرخ بهره بانکي ، يا ... را نقد نموده ام . کنترل دستوري نرخ ارز همچون فشردن فنري است که يک مرتبه رها مي شود و جهش باسرعت آن ، جمشيد بسم الله و جمشيد بسم الله ها را روانه زندان مي کند !
پرسش کننده :
از معجزه هزاره سوم سخن گفتيد ، معجزه ي رئيسي در هزار سوم تداعي شد !
لطفا از غافلگيري اقتصاد داناني که پنجم فروردين 1401 ، بازار ارز را پيش بيني کردند و امروز در کنار مردم ايران شگفت زده هستند ، بگوئيد !
( گفت و گو ادامه دارد )
منابع :
1- شبکه شرق 7 اسفند 1401 ساعت صفر
5- آيرومارت ، سوم اسفند 1401 نمودار قیمت دلار در ۱۰ سال گذشته
11- همتی خطاب به رئیسی: «استعفا» بدهید و کنار بروید / مردم را معطل نکنید
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
