تصدی وزارت توسط زنان در جمهوری اسلامی منع سیاسی و شرعی ندارد/ مدیرکل هایی که با جا زدن خود به عنوان نماینده صنفی معلمان ، وعده رفاه و افزایش بودجه می دهند ، آشکارا دروغ می گویند/دروغ ها را باور نکنید. آموزش و پرورش در اولویت دولت و نظام نیست

   "نشست واکاوی ضرورت حضور وزیر زن در کابینه دوازدهم" امید برای حضور پررنگ زنان در دولت دوازدهم را کمرنگ کرد. محمد فاضلی جامعه شناس "تاکید بر حضور زن در کابینه دوازدهم را خاموش شدن چراغ مطالبات زنان در جامعه دانست." اما پروانه سلحشوری، رئیس فراکسیون زنان مجلس در پاسخ به سخنان فاضلی گفت : " متاسفانه ما جامعه شناسان با بازی با مفاهیم برخی ضرورتهای جامعه را نادیده می گیریم." اشرف بروجردی، رئیس کتابخانه ملی با انتقاد صریح از نوع نگاه فاضلی گفت: "دکترفاضلی معاون حسام الدین آشناست و از اعضای اتاق فکر دکتر روحانی است؛ اتاق فکری که هیچ زنی در ان حضور ندارد." فاضلی با گلایه از سخنان بروجردی گفت: حضور آشنا در اتاق فکر روحانی را تکذیب می کنم ." مواضع دکتر فاضلی نشان داد که روشنفکران  و اساتید دانشگاه در نزدیکی به قدرت ،  دچار کوررنگی سیاسی می شوند و با مفاهیم علمی بازی می کنند.  

آیا در دولت دوازدهم یک زن بر صندلی وزارت آموزش و پرورش خواهد نشست ؟

این روزها که بازار گمانه زنی در باره لیست وزرای کابینه دوازدهم داغ است ، در کنار نام مردان کم فروغ ، اسامی تعدادی  از بانوان هم به گوش می رسد .

شهیندخت مولاوردی ، زهرا شجاعی ،  فاطمه سعیدی ، مرضیه گرد ، فاطمه تندگویان و الهام امین زاده ، از جمله زنانی هستند که نامشان برای وزارت آموزش و پرورش در رسانه ها مطرح شده است. ستادی ها دنبال مدیرکل ها هستند. اما حامیان اصلاح طلب دولت انتظار دارند که نقش زنان در کابینه دوازدهم و در مدیریت های دولتی پر رنگ تر شود . عده ای حتی خوش بینانه پیش بینی می کنند که در کابینه دوازدهم سه وزیر زن حضور خواهند داشت. اما حضور زنان در کابینه با موانع ذهنی  و عینی روبه رو است. موانعی که عبور از آنها دشوار است.

مهم ترین مانع تفکر مردسالار حاکم بر ستاد آموزش و پرورش است.

شهیندخت مولاوردی معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده سه شنبه  3 مرداد در نشست تخصصی روز ملی دختران گفت: "مصوبه‌ای درباره اختصاص سهمیه 30 درصدی به مدیریت زنان در شورای عالی اداری تصویب شد که منتظر ابلاغ آن هستیم. همچنین، در این مصوبه، کاهش 8 سال سن مدیریت را داریم که راه را برای بهره‌برداری از ظرفیت زنان و جوانان باز می‌کند."  معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده افزود: " اگرچه این نقش زنان و دختران بعضاً مورد فراموشی واقع می‌شود اما کسی آن را کتمان نمی‌کند. نمونه‌های موفق زنان فعال در حوزه‌های علمی، ورزشی و... توانستند با شکستن محدودیت های جنسیتی و جغرافیایی آوازه خود را در جهان طنین‌انداز کنند." خلاصه حرف مولاوردی این است که هرجا به زنان فرصت داده ایم شایستگی خود را اثبات کرده اند. خود مولاوردی یکی از این نمونه ها است.

مولاوردی با اشاره به مرگ خانم مریم میرزاخانی  اضافه کرد : "از دست دادن مریم میرزاخانی تلنگری بود تا قدر سرمایه‌های خود را بدانیم و ما را به این فکر واداشت که چه باید بکنیم که سرمایه‌هایمان را به راحتی از دست ندهیم و نظام تعلیم و تربیت با چه سازوکاری باید زمینه را برای کشف و شکوفایی استعدادها فراهم کند. " پایه تفکرات مردسالارانه جهل و تعصب است.  مشارکت زنان در جهان و در در داخل ایران در 100 سال اخیر گام به گام بیشتر شده است . بعد از انقلاب وزیر آموزش و پرورش زن نداشته ایم. اولین و آخرین وزیر زن در آموزش و پرورش خانم فرخ رو پارسا  بود. وی در سال 47 در دولت امیرعباس هویدا وزیر آموزش و پرورش شد و به مدت 7 سال  تا سال 1353 عهده دار این سمت بود.

احمدی‌نژاد در دوره نهم ریاست جمهوری ، بر حضور بانوان در خانه و فراغت از کار خارج از منزل  تأکید می‌کرد . او کاهش ساعت کاری زنان را مطرح کرد تا حضور بانوان را در جمع خانه و خانواده پر رنگ‌تر کند. اما این نگاه در دولت دهم  (88 تا 92 ) تغییر کرد. محمود احمدی نژاد  در مرداد سال 88  سه زن ، مرضیه وحید دستجردی برای وزارت بهداشت و درمان ، سوسن کشاورز برای وزارت آموزش و پرورش و خانم فاطمه آجورلو را  به رغم برخی مخالفت ها برای  وزارت رفاه دولت دهم به مجلس معرفی کرد.

تنها خانم وحید دستجردی موفق به گرفتن رای اعتماد از مجلس به عنوان اولین وزیر زن جمهوری اسلامی شد. هر انتقادی به  رییس جمهور سابق داشته باشیم باید برای حضور اولین وزیر زن در دولتش او را تحسین کنیم. احمدی نژاد تابوی حضور زنان در سطح وزارت را شکست. این را دست کم نگیرید.

در باره جنبه فقهی وزارت زنان در جمهوری اسلامی نظرات متفاوتی در بین علما وجود دارد. برخی علما "ولایت را منحصر در ذکور و وزارت را نوعی از ولایت"  می دانند. اما اغلب علما معتقدند که وزارت از جنس ولایت نیست و وزارت از ریشه "ورز"  به معنای خدمت کردن است. در دولت دوم احمدی نژاد قبل از معرفی وزرا به مجلس ، از طرف مقامات عالی رتبه نظام  به احمدی نژاد  سفارش شد به اینکه هر چند  انتخاب وزیر زن شبهه شرعی ندارد اما  نظر مراجع عظام قم را در نظر بگيرد.

احمدی نژاد به رغم مخالفت برخی مراجع، با معرفی مرضیه وحید دستجردی و دو نامزد دیگر وزارت راه را برای وزارت زنان هموار کرد.

وحید دستجردی یکی از وزرای موفق دولت دهم بود که در دیماه 91 به دلیل لغو دستور احمدی نژاد برای برکناری رییس دانشگاه علوم پزشکی (یکی از برادران لاریجانی )از سوی رییس جمهور از مقام خود عزل شد.

دولت یازدهم برخلاف انتظار  وزیر زن نداشت. فعالان حقوق زنان عدم حضور زنان در دولت یازدهم را یکی از نقاط ضعف دولت روحانی  ارزیابی می کنند. سمیه محمودی نماینده مجلس و عضو هیات رییسه فراکسیون مستقلین ولایی با انتقاد از کارگروه مشاوران روحانی در تشکیل کابینه دوازدهم، و تاکید بر لزوم توجه به ظرفیت‌های زنان و جوانان در تشکیل کابینه دوازدهم گفت: " باتوجه به حضور وزیر زن در دولت احمدی‌نژاد عدم حضور زنان برای کابینه روحانی زشت است. فاطمه سعیدی عضو حزب کارگزاران سازندگی و نماینده مجلس در کانال تلگرام خود نوشت : "نامه ١٥٧ نماينده به رييس جمهور در خصوص حضور وزير زن در كابينه نشان داد اين يك مطالبه قشري و جنسيتي نيست ولی با اين حال بايد ملاحظاتي كه رييس جمهور از آنها صحبت مي كند را نیز شنيد ." سعیدی در باره ملاحظات رییس جمهور توضیحی نداد.

با توجه به سابقه وزارت مرضیه وحید دستجردی ، وزارت زنان در جمهوری اسلامی منع سیاسی و شرعی ندارد. اما برخی علمای حوزه علمیه با وزارت زنان مخالفند. آقای روحانی که با هجوم سیاسی اصولگرایان افراطی مواجه است احتمالا تمایلی ندارد که با انتخاب وزیر زن ، جبهه مخالفان دولت را گسترش دهد اما از سویی زنان از حامیان اصلی روحانی در انتخابات بودند و مشارکت بیشتر زنان در کابینه یک تقاضای گسترده در سطح جامعه است و عقب نشینی رییس جمهور تعبیر به محافظه کاری خواهد شد. اگر بنا باشد وزیر زن وارد کابینه شود آموزش و پرورش مستعدترین وزارتخانه برای داشتن یک وزیر زن است. دلیلش را در ادامه یادداشت خواهم گفت. با این حال خبرهای نگران کننده ای به گوش می رسد. گفته می شود که سطح حضور بانوان در کابینه حتی از دولت دوازدهم پایین تر است.    

بیش از 50 درصد کل کارکنان وزارت  آموزش و پرورش را زنان تشکیل می دهند، اما سهم زنان در مدیریت اداری حدود 3 درصد است. برای حمایت از زنان در وزارتخانه ای که اکثریت عددی با زنان است ، "دفتر امور زنان و خانواده"تشکیل شده است که دو واقع نوعی تحقیر زنان است. اگر قرار است دفتری برمبنای جنسیت تاسیس شود، قاعدتا باید "دفتر امور مردان" ایجاد شود زیرا مردان در وزارتخانه در اقلیت هستند. تاسیس دفتر حمایتی برای اکثریت کارکنان " غیرعادی" است. وزارت آموزش و پرورش بیش از 460 هزار کارمند زن دارد . 48 درصد دانش آموزان دخترند و این وزارتخانه با خانواده ها سروکار دارد. در واقع زنانه ترین وزارتخانه کشور،  آموزش و پرورش است. با این حال ستاد وزارتخانه و ادارات کل و مناطق آموزش .پرورش سیمایی کاملا مردانه دارند.

حتی در شهری مانند تهران که زنان ۷۰ درصد کارکنان آموزش و پرورش را تشکیل می دهند، حضور  زنان در مدیریت اداری انگشت شمار است. محیط ادارات آموزش و پرورش تهران هم به شدت مردانه است. اخیرا مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران ، مدیر آموزش و پرورش منطقه 6 را که یک خانم بود برداشت و او را به عنوان مشاور در در اداره کل نصب کرد. سهم زنان در ادارات اغلب  چند تایپیست و کارمند دبیرخانه است که معمولا شبیه جذامی ها، داخل اتاقکی که با یک دریچه با بیرون ارتباط دارد، از بقیه کارکنان جدا شده اند و یا در دورترین نقطه،  از دید و دسترسی مراجعان که که اتفاقا اکثرا  زن و دختر هستند جداسازی شده اند. حتی اگر از منظر جداسازی جنسیتی  نگاه کنیم قاعدتا باید 70 درصدکارکنان اداره کل آموزش و پرورش تهران و حداقل 50 درصد کارکنان سایر ادارات از میان زنان انتخاب شوند.

مدیریت مردانه در ستاد آموزش و پرورش  و ادارات کل و مناطق باعث مشکلاتی برای خانم معلمها و دانش آموزان دختر می شود. در اثر غلبه دید مردسالارانه در ادارات و فشار و کنترل بیش از حد،  فضای مدارس دخترانه به مراتب بسته تر از فضای مدارس پسرانه است.

برخی مدیران مدارس دخترانه به دلیل داشتن تفکرات خاص و یا برای خوشایند مردان اداری ، نسبت به همکاران همجنس  خود رفتار مستبدانه ای در پیش می گیرند و حتی در پاره ای موارد علیه همکاران با عناوینی مانند سهل انگاری در رعایت حجاب و استفاده از لوازم آرایشی و... به ارگان های اداری گزارش می فرستند. بیچاره خانم معلمهایی که با این بهانه ها به اداره فراخوانده می شوند، باید بی گناهی خود را نزد مسئولان ارگان های اداری که اغلب برادران هستند اثبات کنند. همین مساله به طور بالقوه فساد برانگیز است. حضور یک وزیر زن  احتمالا فضای مدارس دخترانه را انسانی تر کند.

حضور یک وزیر زن در وزارتخانه ای که اکثریت کارکنان و نیمی از دانش آموزان و نیمی از مراجعان آن (خانواده ها ) را زنان تشکیل می دهند عین عدالت است. مشکل مدیریت آموزش و پرورش،  دایره بسته و به هم پیوسته مدیرکل هایی است که مانند حلقه های زنجیر به هم پیوسته اند. زنان در این دایره غایبند. شاید یک مدیر زن بتواند این دایره ناسالم را در هم بشکند.

در جواب همکاری که از من پرسیده بود کدام گزینه وزارت بهتر است، نوشتم که حتی اگر با قرعه کشی از میان یک میلیون فرهنگی ، وزیر آموزش و  پرورش را تعیین کنیم ، نتیجه اش  بهتر از انتخاب وزیر از دایره بسته مدیرکل ها است. شاید یک وزیر زن بتواند فارغ از روابط اداری ناسالم موجود ، طرحی نو در اندازد. حداقل این است که مناسبات تبعیض آلود 38 ساله علیه زنان را اصلاح می کند و فشارهای اداری وارد بر خانم ها در مدارس را کاهش می دهد.

حساسیت های سیاسی و مذهبی به حضور زنان در وزارت  عامل تردید روحانی در انتخاب وزیر زن است. تئوری نگاه به درون در انتخاب وزیر  یک تئوری مردسالارانه و رانتی در خدمت مدیرکل های تشنه نشستن بر صندلی وزارت است. یک وزیر زن حتی اگر در حوزه های دیگر کاری نکند اگر بتواند مصوبه 30 درصدی حضور زنان در مدیریت ها را اجرا کند کاری کارستان کرده است.

مردانی  که با وعده معشت و رفاه و چند برابر کردن بودجه آموزش و پرورش و جا زدن خود به عنوان نماینده صنفی معلمان ، خود را مطرح می کنند،  آشکارا دروغ می گویند. امکانات دولت محدود است و دولت دوازدهم نمی تواند وعده رفاهی بدهد.

تحریم های تازه در راهند. منطقه پر آشوب است و مسایل نظامی و امنیتی و تامین آب و برق و عذای ملت در اولویت هستند.  

در کشوری آموزش و پرورش در اولویت قرار می گیرد که فارغ از این مسایل باشد. خاورمیانه تا اطلاع ثانوی درگیر بحران و جنگ است....