منافع ملی از اساسی ترین مفاهیم ؛تعابیر و اصطلاحاتی است که دربردارنده ی منافعی است که دولت ها باید در تعاملات ؛ رفتار و سیاست داخلی و خارجی خود برای ملت شان فراهم نمایند. به تحقیق منافع ملی یک کشور ریشه در ارزش و باورهای ملی دارد و چنان چه بخواهیم منافع ملی کشور و یک ملت را حفظ اشاعه و در میان نسل نوجوان و جوان نهادینه و رفتاری نماییم باید ارزش ها و هنجارها و باورهای یک ملت را شناسایی و واکاوی نموده و در امر تعلیم و تربیت عموما و آموزش وپرورش خصوصا به نسل نوجوان و دانش آموزان با ظرافت و کیاست خاصی انتقال داده و به باور؛ رفتار و کنش تبدیل نماییم .
این معنا موقعی تحقق یافته و به منصه ی ظهور در می آید که در قوانین ؛ تربیت و عرف جامعه تجلی یافته و حاکم گردد.
هر آینه آموزش و پرورش رسمی و غیر رسمی در بردارنده ی این معنا خواهد بود و تنها آموزش و پرورش و مدرسه و معلمان ؛مربیان ؛مدیران و تصمیم سازان در عرصه ی تعلیم و تربیت قادر خواهند بود در این راستا و فضا عرض اندام نموده و نقش آفرینی نمایند . مدرسه و معلم پرچم دار و سلسله جنبان بلا فصل این سیاست و روش است و جای گزین و بدیلی ندارد .
بنابراین از طریق تربیت معلمان و تالیف کتب درسی مناسب و اثربخش و راهبردی می توان در این وادی ورود نموده و طی طریق نمود و به موازات آموزش و کار فکری – فرهنگی با تصویب قوانین مربوط و اجرای دقیق و شفاف و غیرانحصار گرایانه ی آن می توان آن را نهادینه و رفتاری نمود و موضوع منافع ملی و صیانت از آن را به یک مطالبه ی عمومی تبدیل نمود .
در این راستا و باعنایت به دو بعد مهم و راهبردی عرف و قوانین باید به توانمندی ها و شایستگی های مجریان و سیاست گذاران باید توجه جدی مبذول گردد که ایده وکنش آنان نقش بی بدیلی به عنوان الگو و بستر سازی و ریل گذاری در جامعه دارد ؛ پاره ای که در جامعه ی امروز ما مدعی انقلابی گری و نقش دهی هستند و خود را دلسوز نظام مقدس جمهوری اسلامی قلمداد می نمایند در عمل دست به اقداماتی می یازند که بیانگر عدم التزام عملی و کارکردی آنان در راستای حفظ منافع و منابع جمهوری اسلامی بوده و برون داد آن ناقض تبلیغ و ترویج مشی منطبق بر صیانت و حفظ منافع ملی است و این نکته ی مهم و ظریفی است که باید بسیار مورد توجه و امعان نظر قرارگیرد.
مدعیانی که ایام تعطیل را جهت گردشگری به جای تفرج و سیر و مسافرت در داخل کشور و سعی ترویج توریسم داخلی منابع خود و ارز میهن را با مسافرت به خارج از کشور به کام بیگانگان ریخته و در زمین آنان بازی کرده و به تولید و اقتصاد ملی لطمه وارد می آورند و یا فرزندان خود را به عنوان ادامه ی تحصیل به خارج از کشور گسیل و اعزام نموده و درکشور مقصد اقدام به خرید ملک و زمین نموده و زمینه ی ماندگاری را درآن کشور فراهم کرده و توان مالی و فکری خود را به جای آنکه در اختیار مام میهن و فرزندان آن قرار دهند درکشور مقصد رحل اقامت گزیده و در اختیاربیگانگان قرار می دهند.
تنظیم روش ها و سیاست های درست در این زمینه در ابعاد گوناگون از جمله امور تقنینی می تواند باورهای لازم و کنش مقتضی را برای توجیه و رویکرد نسل نوجوان و جوان برای حفظ منافع ملی به دنبال داشته باشد.
در عرصه ی مدیریتی ، واگذاری مسولیت ها در جامعه باید با راهکارهای مناسب و اثربخش صیانت و نگهبانی از منافع ملی شرط اساسی تلقی گردد.
تاکید مقام معظم رهبری بر حفظ و گرایش به داشتن روحیه و نقش انقلابی در حوزه های مختلف از جمله سیاست ؛ اقتصاد و فرهنگ دقیقا به این نکته ی حائز اهمیت اشاره دارد؛ که همانا حفظ روحیه ی انقلابی و ترویج آن نقش به سزایی در شکل گیری و نهادینه شدن نگاه و منافع ملی دارد.
به تحقیق چنانچه در انتخاب ها و تصمیم سازی ها منافع ملی نقش اساسی را ایفا نماید رانت ها و تبعیض ها در مناسبات اجتماعی و از میان جامعه رخت برخواهد بست و فقدان این امور منکر در ارائه ی الگوهای احسن و ملاک برتر تربیت و اقناع روحی و فکری نسل نوجوان و جوان بسیار موثر بوده و در تمامی زمینه ها و ابعاد مورد نیاز جامعه از جمله توجه اساسی و مبنایی به منافع ملی رویکرد درخشانی را به دنبال خواهد داشت که حاصل آن شفافیت و تربیت نسلی است که نفع و منافع ملت وکشور را به منافع شخصی ترجیح داده و آن را با هیچ منفعتی معاوضه و معامله نخواهد نمود.
ایجاد روحیه و حس به من چه نگفتن در تعاملات و رخدادهای جامعه و همواره مسوول دانستن خود ارزش و ثمره ای است که منجر به ایجاد و تکوین تعهد اجتماعی می گردد که ماحصل و ثمره ی شیرین آن منتج به رفتاری شدن و نهادینه شدن نگاه و دید ملی است که در بطن خود گرایش و پویش در جهت نیل و حفظ آن را به دنبال دارد.
همان گونه که درسطور فوق نگاشته و به تحریر درآمد تربیت ؛ عرف و قوانین می توانند به عنوان دست آویز و عوامل مهمی تلقی گردند که زمینه را برای تولید و بازتولید نگاه ملی و اهمیت به منافع ملی فراهم آورد.
بعد تربیت: تدریس و آشنا نمودن دانش آموزان با معانی و مفاهیمی چون حقوق شهروندی ؛ نقش و جایگاه رسانه و سواد رسانه ای درشکل گیری جامعه و فرد نقاد و پرسش گر؛ نظام و حاکمیتی مبتنی بر مردم سالاری و احترام به رای و اراده اکثریت ؛ زدودن انحصارطلبی ؛ پرهیزاز رانت و رانت خواری و شکل گیری و گسترش آن ؛ عدم سوء استفاده از موقعیت و مناصب سیاسی و اجتماعی ؛ آزادی بیان و اظهار نظر و تحمل شنیدن سخن مخالف و توجه وحدت ملی و نگاه ملی آزادی بعد از بیان ؛اسلام باوری و جایگاه منیع حرمت انسان در آن ؛آشنایی با تمدن اسلام و ایران ؛مسوولیت پذیری؛ مهارت های زندگی ؛ تقویت عرق میهنی و....که مباحثی از این دست می تواند زیرساخت های لازم فکری و انگیزشی را نسبت به منافع ملی را رقم زند.
بعد عرف: تبدیل و تفهیم آنچه در بعد تربیت آمد و مواردی در این راستا از طریق رسانه ها و ترویج آن به عنوان باور و ارزش مورد احترام و رعایت مردم و ضرورت حفظ و صیانت از آن که در صورت عدم توجه و رعایت آن ازجانب فرد یا جامعه امری نامطلوب تلقی گردد و کنشی نابه هنجار و ساختارشکن تعبیر گرددتا آن جایی که در ذهن و عمل اقشارگوناگون جامعه به عنوان باور نهادینه شده و مورد حمایت و رعایت قرارگرفته و مطالبه ی عمومی گردد و تخطی ازآن نامشروع و نامقبول جلوه داده شود.
بعد تقنینی : تبدیل بعد تربیت و بعد عرف به جنبه های تقنینی و قوانین و مقررات موضوعه که در بردارنده و حافظ حدود و ثغور منافع ملی بوده و هر گونه خدشه دار نمودن و تعدی به آن را برنتافته و نمی پذیرد و براساس عدالت آن را صیانت و به نسل های دیگر منتقل نماید.
راه حل بسیاری از مشکلات و معضلات کشورمان ایجاد روحیه و نگاه ملی و عنایت خاص به منافع ملی است ؛ مصادیق و مثال هایی در ابتدای نوشته به رشته ی تحریر درآمد که می توان در این خصوص به موارد متعددی اشاره نمود .
متاسفانه بنا بر آموزش های غلط و سنت دیرین روحیه ، منش و مشی جزیره ای نگاه و عمل کردن ، خود را دیدن و به دیگران وقعی ننهادن ،منافع گروهی و حزبی را برمنافع ملی ترجیح و مقدم دانستن و مواردی ازاین دست در تفکر و عمل در کشورمان بردید و منافع ملی مستولی و چیره گردیده است و باید بکوشیم با آموزش و پرورش ازاین وضعیت اسفناک بیرون رفته و دید و نگاه ملی را سر لوحه ی ایده و کنش در کشور نماییم .