نقد و نظرهای متعددی به نوشته قبلی آمده که فشرده آنها چنین بود که :
«شما مردم را مقصر می دانید»... ( این جا )
در سال‌های منتهی به انقلاب ۵۷ در دهه چهل و پنجاه شمسی در فضای چپ زده و رادیکالیزم که تب انقلاب و شکافتن فلک و ایجاد مدینه فاضله، همه را فرا گرفته بود، تاکید بر پراگماتیسم چنان بود که ماهی سیاه کوچولو به منزله مانیفست تمامی چپها می گفت: یکی از بزرگترین اشتباهات روشنفکران ما این بوده که آنان، ذهنیات دایره کوچک خودشان را به کل مردم تعمیم می دهند .
«فقط راه بیفتید ؛ این قدر فکر نکنید...»
در آن سالها نیز اگر کسی دم از فرهنگ سازی و دم از کتاب و مطالعه می زد ؛ آن جامعه چپ زده ما، دمار از روزگارش در می آورد و هزاران انگ مانند محافظه کار و اپورتونیست...می زدند.
اما نتیجه آن چه شد؟!
خوشبختانه دیدم امروز مصادف است با سالروز اولتيماتوم محمدعلی شاه به مجلس و تشدید اختلافات او با مشروطه خواهان که منجر به توپ بستن مجلس شد. به همین مناسبت، می کوشم پاسخ خودم با مثالی از این حادثه بزنم:
شهید میرزا جهانگیرخان، اندکی قبل از کشته شدنش توسط محمدعلی شاه، در روزنامه اش در صوراسرافیل خطاب به محمدعلی شاه چنین نوشته بود: « امروز قاطبه مردم ایران تنها یک چیز می خواهند و آن هم کلمه طیبه آزادی است...! »
اما آیا واقعا مردم ایران که 97 درصدشان در بی سوادی مطلق بودند، اصلا می فهمیدند آزادی چیست؟ که آن را فریاد زده باشند!
آیا تنها معدودی مانند خود میرزا جهانگیرخان طالب آزادی نبودند...؟
سئوال اینست :
که اگر قاطبه مردم طالب آزادی بودند پس چرا پس از به توپ بستن مجلس و کشتن فجیع میرزا جهانگیرخان و سایر آزادیخواهان، نه تنها صدای اعتراضی از مردم برنخاست بلکه به غارت و تاراج وسایل مجلس ویران شده پرداختند...!
وقتی توپهای لياخوف روسی و تفنگهای قزاقانش به سوی مجلس و مشروطه ايران نشانه رفتند و پس از مقاومتی از سوی مدافعان مشروطه، مجلس اول به اشغال طرفداران استبداد درآمد، آن وقت نوبت به تاراج رسيد. به نوشته عين‌السلطنه، مردم تهران، در تاراج اموال مجلس روی قزاقان را سفيد كردند. مردم در غارت حتی به درختان نيز رحم نكردند!
عين‌السلطنه می نويسد:
«از خود بهمن ميرزا پرسيدم چه غارت بردی؟!
افسوس مي خورد و مي گفت: آدم نداشتم ؛ فقط يك توله جدل‌الدوله و دو عدد قناری با قفس نصيبم شد»...!
و وقتی میرزا جهانگیرخان و ملک المتکلمین را دستگیر کرده و برای کشتن به باغ شاه می بردند همین مردم نادان در کنار کوچه و خیابان ایستاده به آن دو فحش و ناسزا می گفتند...!
مطالعه تاریخ و عبرت از آن و اشتباهات پدرانمان از نان شب هم واجب تر است و یکی از بزرگترین اشتباهات روشنفکران ما این بوده که آنان، ذهنیات دایره کوچک خودشان را به کل مردم تعمیم می دهند .
آنها فکر می کنند مردم نیز مانند آنان فکر می کنند، در حالی که مردم گرفتار نان و دغدغه های اولیه زندگی هستند و چون همیشه شکاف عظیمی میان آنها با مردم عادی بوده و کمتر با نظرسنجی های علمی به شناخت روحیات و علایق مردم پرداخته اند در نتیجه وقتی در جمع خود راجع به آزادی و دموکراسی و مفاهیم مدرن شعرها و مقالات می نویسند و همدیگر را تایید و تشویق می کنند دچار همان اشتباه اساسی شهید میرزا جهانگیرخان می گردند...!
( کانال تاریخ تحلیلی ایران )
