پس از ارائه بودجه از سوی رئیس‌جمهور به مجلس شورای اسلامی و مشخص‌شدن جزئیاتی از بودجه، شاهد موضع‌گیری‌های منتقدانه بسیاری نسبت به بودجه در فضای جامعه بوده‌ایم. در مورد بودجه آموزش و پرورش هم چنین اتفاقی افتاد و فعالان این حوزه انتقاداتی به بودجه آموزش و پرورش از منظرهای مختلف انجام دادند، اما در همه این انتقادها یا گاهی دفاعیه‌هایی که از بودجه آموزش و پرورش صورت گرفت، به نکته‌ای که کمتر توجه شده، نحوه بودجه‌ریزی و بودجه‌بندی در آموزش و پرورش است و به سؤالاتی از این قبیل پاسخ داده نشده:
آیا بودجه‌ریزی یک مجموعه آموزشی مانند بودجه‌ریزی در یک مجموعه صنعتی و تجاری است؟ بودجه‌ریزی بین این سازمان‌ها با هم چه تفاوتی دارد و در هر یک از این سازمان‌ها، کدام‌یک از پارامترها در تدوین سند بودجه سالانه آن سازمان مهم است؟
هرچند به آموزش و پرورش به‌عنوان یک سازمان آموزشی نگاه می‌شود، اما با کمی دقت در عملکرد متوجه می‌شویم که در سال‌های گذشته فعالیت‌های اقتصادی زیادی در آن انجام گرفته و نمی‌توان به این دستگاه عریض و طویل به‌عنوان مجموعه‌ای صرفا آموزشی نگریست. فعالیت‌هایی مانند: مدارسی با اساسنامه‌های متفاوت که اجازه گرفتن وجوه از مردم دارند و هیچ نهاد نظارتی خارج از آموزش و پرورش حق ورود و بازرسی اسناد مالی، صحت، سلامت و درستی فرایندهایشان را ندارد، کاربری‌هایی از املاک آموزش و پرورش که به صورت تجاری دیده می‌شود، سازمانی مانند نوسازی مدارس که در دل یک سازمان آموزشی به فعالیت‌های عمرانی مشغول است، تعاونی‌های مصرف فرهنگیان و موارد متعددی از این قبیل ماهیت صرفا آموزشی این سازمان را به چالش می‌کشند و برای هیچ ذی‌نفعی مشخص نیست که این مسائل چگونه در کنار مسائل آموزشی مدیریت مالی و برنامه‌ای می‌شود.
بودجه آموزش و پرورش سندی گنگ برای همه ذی‌نفعان آموزش و پرورش است و این دستگاه تلاشی برای شفاف‌سازی آن نکرده. این عدم شفاف‌سازی و تهیه مکمل‌های قابل‌فهم برای ذی‌نفعان این سازمان آموزشی سبب شده تا ناظران به‌جز مواردی کلی نتوانند جزئیات دقیقی از بودجه آموزش و پرورش را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند و از این بابت درِ نقدهای منصفانه و مصلحانه در راستای بهبود وضع بودجه‌ای آموزش و پرورش از دو منظر تضعیف شود:
نخست مطالعات مبتنی‌بر بهره‌وری سازمانی در این سازمان به دلیل مشخص‌نبودن فرایندهای مالی امکان‌پذیر نیست. دوم مقایسه این بودجه با بودجه سایر سازمان‌هایی با اهداف مشابه آموزش و پرورش مانند وزارتخانه‌های علوم، بهداشت و درمان و همچنین صداوسیما و … ممکن نیست.
چنین نقصی سبب می‌شود تا بودجه‌های کم برخی از این سازمان‌ها قابلیت رشد بیشتری داشته باشد و بودجه آموزش و پرورش به دلیل مقدار زیاد با کندی رشد و چسبند‌گی مواجه شود و در درازمدت این عدم رشد‌های متوازن مانع رشد کیفی و کمی شود.
روزنامه شرق