* آقای دکتر . این روزها بحث استیضاح وزیر آموزش و پرورش مطرح شده است . شما به عنوان عضو شورای کانون مدرسان دانشگاه فرهنگیان ، عملکرد آقای فانی را از زمان سرپرستی وزارت آموزش و پرورش تاکنون چگونه ارزیابی می کنید ؟
آموزش و پرورش به دلیل گستردگی و ساختار فرسوده ای که دارد بخشی از این مشکلات و ناکارآمدی این ساختار مربوط به امروز نیست .هر وزیری هم باشد ، این مشکلات همیشه وجود دارند . این ها ایجاد نارضایتی می کنند .از آن جا که آقای فانی بر مسائل آموزش و پرورش احاطه دارد ، جنبه های مثبت و البته نقاط ضعفی هم دارد .
آقای فانی اهل هیاهو و رفتارهای غیراخلاقی نیست ، ایشان سعی نمی کند با هر ابزاری خودش را معرفی کند و روی هم رفته شخصیت فرهنگی و اخلاقی دارد .در مدیریت ، طرف دار " نگاه مستبدانه " نیست .
ساختار ما غالبا از بالا به پائین است و افرادی که در این ساختار قرار می گیرند اگر این نگاه را نداشته باشند ، دچار مشکل می شوند .
دکتر فانی اهل این گونه نگاه نیست و اهل امر و نهی و دستور دادن و نگاه از بالا به پائین نیست .
اگر ساختار کارآمد باشد نیازی به این گونه امر و نهی ها نیست .این ساختار یک آدم مقتدر می خواهد ، فردی که از بالا دستور بدهد ، برخورد کند ، نظارت شدیدی اعمال کند و...
نظام آموزش و پرورش این را می طلبد .به این خاطر است که آقای دکتر فانی دچار این مشکل شده است .
* آقای دکتر . منظور شما این است که اساسا ساختار آموزش و پرورش ما یک ساختار اقتدارگرا است و فردی مناسب این روحیه را می طلبد ؟
درست است . آموزش و پرورش ما یک سازمان یادگیرنده و پویا نیست .ساختار کارآمدی ندارد .آقای فانی جرات نکرده است که بخواهد این ساختار را سبک کند و یا این ساختار را با یک منطق مدیریتی امروز و متناسب با یافته های توزیع مدیریتی امروز منطبق کند .
این وزیر را دچار مشکل می کند . وزرایی که امر و نهی کنند و دستور بدهند و ... معمولا در این ساختار موفق هستند .
فضای ترس و این که افراد خود را مخفی کنند ، افراد به تملق متوسل شوند با آمدن آقای فانی تا حدود زیادی کم رنگ شده است .الان فضای آموزش و پرورش مثل سابق نیست که افرادی بخواهند در چند نقش بازی کنند . آقای فانی سعی می کند خیلی وارد جزئیات نشود .
فضا از آن حالت امنیتی خارج شده است و آرامش در آن وجود دارد .این در مقایسه با قبل کاملا مشهود و آشکار است .این که برخی افراد دست به کارهای غیراخلاقی بزنند ، جاسوسی کنند ... خوشبختانه کم رنگ شده است .
این ها جنبه های مثبت وزارت آقای فانی است .
اما در جنبه های دیگر کارکردی و فلسفه وجودی آموزش و پرورش دچار مشکل هستیم .در آموزش و پرورش انسجامی ایجاد نشد .
اعتقاد ما بر این است که تیم مدیریتی آموزش و پرورش ، تیم منسجمی در مدیریت نیست . این یک آسیب است .
مشکل دیگر آقای فانی این است که تعامل نزدیکی با مدیریت های اجرایی در بخش " صف " ندارد .آقای فانی تاکنون ارتباط و تعامل نزدیکی با مدیران مناطق ، ادارات و حتی مدیران مدارس نداشته است .
مشکل دیگر این است که بخش مهمی از مدیرانی که با رویکرد وزیر و دولت هماهنگ نیستند هم چنان در بدنه مدیریتی آموزش و پرورش حضور دارند .
*آقای عباس پور . این مدیران غیر هم سو در کدام سطح بیشتر حضور دارند ؟
اغلب مدیران کل در استان ها هم سو هستند . این مدیران غیرهم سو ،عمدتا روسای ادارات و مدیران حوزه ستاد هستند .
در بخش ادارات تحت تاثیر نمایندگان مجلس هستند .ما نمی خواهیم از منظر سیاسی به مساله نگاه کنیم .بحث ما رویکرد کارشناسی و نقادی در آموزش و پرورش می باشد .این مدیران با این رویکردها مشکل دارند .
مثلا در سازمان پژوهش و برنامه ریزی و یا در دانشگاه فرهنگیان ، مدیریت های موجود در بدنه این سازمان ها ( منظورم راس سازمان نیست ) با رویکرد وزیر و آموزش و پرورش و برنامه ای که اعلام شده است هماهنگ نیستند .
مهم ترین بخشی که باید کار انجام شود ، حوزه " صف " است .مدیران حوزه عملیات با سیاست های کلی وزارت آموزش و پرورش هماهنگ نیستند .
نارضایتی فقط در بخش مالی و یا معیشتی خلاصه نمی شود . بحث تکریم معلم این است ؛ کسی که برای او تصمیم می گیرد فرد توان مندی باشد ، آدم فرهیخته و کارآمدی باشد .
وقتی چنان افرادی با چنان خصوصیاتی پست می گیرند ، معلم احساس ناراحتی می کند .در برخی استان ها معلمان می گویند که از افراد کم تجربه در مدیریت ادارات استفاده شده است .
مواری که در استیضاح مطرح شده است چیزهایی نیستند که همه شان مربوط به وزیر باشند .بیان انتظارات بسیار کلی که با امکانات موجود سازگار نیست و خارج از توان یک فرد است منطقی و مدبرانه نیست .
* آقای دکتر . به نکاتی اشاره کردید . موارد ده گانه استیضاح کنندگان چقدر در حوزه اختیارات وزیر است ؟
قبلا هم عرض کردم . یک سری انتظارات آرمانی که سال ها کسی به آن نرسیده است مثلا جلب اعتماد فرهنگیان ،جذب منابع مالی و... را می توان برای هر وزیری مطرح کرد .
به عنوان فردی که 26 سال است در آموزش و پرورش خدمت می کنم باید بگویم که آموزش و پرورش در هیچ دولتی و حتی هیچ مجلسی جزء اولویت های نخست نبوده و دیده نشده است .
دولت ها معمولا درگیر مشکلات روزمره و نیازهای اولیه مردم هستند و به این بخش ها نمی رسند .
البته خود مجلس هم در این بخش کاری نکرده است .تصویب قوانین و نظارت دست خود مجلس است .ما قبلا 2 درصد حاصل از عوارض تولیدات کارخانه ها را برای آموزش و پرورش اختصاص می دادیم و این ها حذف شده است !
همه می دانند که بخش اعظم بودجه آموزش و پرورش ( 98 تا 99 درصد ) به حقوق کارکنان اختصاص دارد . با آن چند درصد بقیه چه کاری می توان انجام داد ؟
سهمی که مجلس باید پاسخگو باشد بیش از سهمی است که وزیر باید پاسخگو باشد .سهم آموزش و پرورش از درآمدهای نجومی برخی بخش ها کجاست ؟
بخش مهمی از قوانین شوراهای آموزش و پرورش عملا بلااثر شده است و یا قوانین دیگری آن ها را بدون اثر کرده است .
در واقع ، مواردی که در استیضاح آمده است به خود مجلس و عملکرد آن بر می گردد و مجلس باید در این زمینه پاسخگو باشد ، قوانین را باید تسهیل کند ،کمک کند مثل برخی وزارتخانه ها مانند بهداشت که این کار را انجام داده است .
مجلس باید نظارت کند که این قانون را وزیر اجراء نکرده است .
* آقای دکتر . در واقع شما بر این باورید که مجلس از وظایف نظارتی خود غافل بوده است ؟
حتی پیشنهاد هم نداده است و در اولویت کاری مجلس هم نبوده است .
مجلس می تواند طرح ها و قوانینی را پیشنهاد و مصوب کند و پس از آن نظارت کند .
مجلس باید نظارت کند که قوانین اجراء نشده است .
خود نمایندگان مجلس هم به صراحت می گویند که ما چه چیزی به آموزش و پرورش داده ایم که از آن انتظار داریم ؟
به نظر من ، این گونه حرکت ها سیاسی و رفتارهای انتخاباتی است و شائبه ایجاد می کند .
مجلس باید کمک کند نه این که بخواهد موانعی ایجاد کند .
البته نمایندگان حق نظارت دارند و باید سازمان ها را پاسخگو کنند ،اما به عنوان یک شهروند می توانم این پرسش را مطرح کنم که مجلس برای آموزش و پرورش چه کار کرده است ؟
مثلا وزیر در مقابل طرح ها و قوانین مقاومت کرده است ؟
مجلس با برخی رفتارها مانند " استخدام ها " حتی آموزش و پرورش را دچار مشکل هم کرده است .
بنده معتقدم که دولت باید در اولویت های اولش آموزش و پرورش باشد که نیست ( این انتقاد به دولت وارد است ) ، البته ما از دولت حمایت می کنیم .
البته ما نمی گوئیم که آموزش و پرورش اول باشد ، اما می تواند در کنار بهداشت ، مسکن و... مطرح شود .حق همه شهروندان تعلیم و تربیت است .
* آقای عباس پور . اگر صحبت تکمیلی دارید بفرمائید .
اعتقاد ما بر این است که نظارت مجلس در حوزه های مختلف باید به صورت مداوم صورت بگیرد .
نظارت فقط به معنای استیضاح نیست .خیلی از این موارد را می توان در قالب طرح ، برنامه ، گفت و گو مطرح کرد .
نگاه مجلس باید کلان باشد .
تبعات تغییر وزیر ، هزینه بر است .در صورت تغییر وزیر ، تا مدت ها در آموزش و پرورش بلاتکلیفی خواهیم داشت .تا مدت ها جا به جایی ها ادامه خواهد داشت ...
و این ها به اعتماد معلمان ضربه می زند .البته ما این انتقادها را به آقای وزیر اعلام کرده ایم و گفته ایم که در بدنه نارضایتی وجود دارد .
اما باید ریشه های آن را بررسی کرد .
در حال حاضر در آموزش و پرورش فضای نقد و نقادی وجود دارد و همه می توانند صحبت کنند و از مسائل انتقاد کنند .
این که این مشکلات با استیضاح حل شود جای تامل دارد و محل پرسش است .
* آقای دکتر عباس پور . از وقتی که در اختیار سخن معلم قرار دادید سپاسگزاریم .