گفت و گو در خصوص تنبیه بدنی دانش آموزان در مدرسه زمانی به نتیجه می رسد که گفت و گو لَه و علیه تنبیه بدنی روی اصول مورد توافق استوار باشد . به عنوان مثال اگر دو یا چند طرف بحث همگی به اصول آموزش و پرورش مدرن اعتقاد داشته باشند می توان بر سر تاثیر و پیامدهای تنبیه بدنی در فضایی علمی گفت و گو کرد و احتمالا به جمع بندی رسید. اما اگر یکی از طرفین به مبانی آموزش و پرورش مدرن و دیگری به اصول تعلیم و تربیت سنتی ، معتقد باشند ، زبان مشترک پیدا نمی کنند. انگار یک چینی با یک فارسی زبان گفت و گو کند.
به عنوان مثال بحث بین فردی که در موضوع تنبیه بدنی به اعلامیه جهانی حقوق بشر و پیمان نامه حقوق کودک استناد می کند با کسی که بر اساس آموزه های گلستان سعدی به مسایل تربیتی می نگرد، دشوار است. قبل از بحث در مورد تنبیه بدنی دو فرد سنتی و مدرن در حوزه علوم تربیتی باید بر سر مقدمات بحث به توافق برسند یا اینکه هر کدام محترمانه نظر خودش را بگوید و قضاوت را به خوانندگان بسپارند.برخی افراد هم برای ورود به بحث نیاز به اطلاعات مقدماتی دارند.
در بحث پیرامون انتشار اخبار تنبیه بدنی باید دو طرف بحث در مورد جایگاه رسانه و گردش آزاد اطلاعات و ارزش گذاری خبر در رسانه درک مشترکی داشته باشند. کسی که با مسایل رسانه و خبر آشنایی ندارد ، معمولا پشت انتشار هر خبرناخوشایندی یک توطئه می بیند و یا مثلا می گوید که خبر تنبیه بدنی یک کودک در مدرسه ارزش خبری کمتری از چپ شدن اتومبیل یک معلم در راه مدرسه دارد! در حالی که خبر کتک زدن دانش آموز هزار برابر حادثه واژگونی یک اتومبیل ارزش خبری دارد.
نکته دیگر اینکه دو طرف بحث باید قواعد منطقی گفت و گو در چارچوب معین و پای بندی به موضوع و ارائه استدلال منطقی را بپذیرند. بحث کردن بدون داشتن مبنای نظری معین، بدون تعهد به چارچوب معین، بدون پای بندی به این اصل بدیهی که برای اثبات نظر خود باید فکت و دلیل بیاوریم به تکدر خاطر و دلخوری می انجامد.
به نظر من ، متدولوژی (روش شناسی) بحث از محتوای بحث مهم تر است.انتشار فیلم تنبیه بدنی دانش آموزان یک کلاس درس دبیرستانی در الیگودرز بازتاب گسترده ای داشت. من تقریبا همه کامنت ها و یادداشت های همکاران را خواندم . به تمام کامنت های همکاران در زیر یادداشتم با عنوان " دبیر کت و شلوارقهوه ای الیگودرز ..." جواب دادم. در کنار بحث های استدلالی و منطقی برخی همکاران ( مانند یادداشت آقای درویشی ) ، عمده واکنش ها ، احساسی ، تلخ و مایوس کننده و تا حدی تهاجمی بود .
تعداد همکارانی که بر مبنای اصول آموزش و پرورش مدرن و اعلامیه جهانی حقوق بشر و پیمان حقوق کودک و قوانین و مقررات آموزش و پرورش، بدون قید و شرط ، تنبیه بدنی و آزار کودکان را محکوم کرده بودند، انگشت شمار بود.
برخی از همکاران موضوع تنبیه بدنی را در کادر تقابل دانش آموز - معلم قرار داده بودند. گویی معلم و دانش آموز باید مثل بچه محل ها، برای هم شاخ و شانه بکشند و روی همدیگر را با درگیری فیزیکی حل کنند و بر اساس اصل انتقام : "زدی ضربتی ، ضربتی نوش کن. " عمل کنند . در حالی که معلم و دانش آموز در یک سطح نیستند و اگر روش تقابل گسترش یابد ، معلم ها بازنده اند.
عده ای به تئوری توطئه متوسل شدند و به عنوان نمونه ، همکاری در اعتراض به انتشار ویدئوی تنبیه بدنی کودکان در الیگودرز نوشت: "عده ای که دائما ؛ عالما ؛ عامدا ؛ قاصدا و مختارا در پی تخریب معلمند ؛ بهانه جدیدی یافته اند. "! این سخن که مجموعه دولت و رسانه ها و کارمندان دولت و دانش آموزان و اولیا و... خلاصه عالم و آدم علیه معلمان پیمان اتحاد بسته اند دلیل منطقی ندارد و فقط در چارچوب تئوری توطیه پذیرفتنی است .. گروهی از همکاران تصور می کنند هرچه تلخ تر و تندتر و طلبکارانه تر با جامعه و مسئولان سخن بگویند حرف شان بیشتر شنیده می شود .
در حالی که انتظار جامعه ومسئولان شنیدن صدای منطقی و مستدل از جامعه معلمان است. تندگویی و تندنویسی و پرخاشگری کم کم به صورت یک سبک نوشتاری در بین همکاران مطرح می شودکه بسیار از شخصیت و منش معلم به دور است. این سبک ، خطر لغزیدن افراد دست به قلم معلم را به سمت پوپولیسم تقویت می کند .
قابل اعتنا ترین بحث را برخی همکاران از زاویه جامعه شناختی مطرح کرده بودند با این مضمون که نخست باید علل موجده اجتماعی و روابط عِلّی عصبانیت و جوش آوردن معلم را شناسایی کرد و از بین برد. آنها به فقر فرهنگی و مادی خانواده ها ، شلوغی کلاس های درس، بی انگیزگی دانش آموزان ، بی رغبتی آنها به درس ، مشکلات معیشتی معلمان و ... اشاره کرده بودند. فرمایش این دوستان قابل اعتنا است. اما دوستان دو نکته را باید توجه کنند تا فاصله آنها با توجیه گران تنبیه بدنی حفظ شود :
اول - اگر محکومیت و توقف تنبیه بدنی در مدارس را مشروط به یک سری پیش شرط های مادی کنیم، در واقع جواز انجام تنبیه بدنی را تا زمان نا معلوم صادر کرده ایم و هر معلم و ناظم و مدیری می تواند در هر زمان کتک زدن بچه ها را با این استدلال که فلان و بهمان کمبود در مدرسه یا در زندگی من وجود دارد توجیه کند. در این صورت تا 50 سال دیگر هم ممکن است تنبیه بدنی در مدارس ادامه یابد.
دوم - در کنار شرایط مادی باید مسئولیت معلم به عنوان یک انسان مدرن و تحصیل کرده و صاحب فکر و اختیار را هم لحاظ کنیم. شرایط محیطی تاثیر دارد اما معلم تابع جبر شرایط محیطی نیست. ممیزه انسان ، اختیار و انتخاب اوست. مولوی می گوید : اینکه گویی این کنم یا آن کنم / خود دلیل اختیار است ای صنم . طرفداران جبر محیط نمی توانند به این سوال پاسخ دهند که چرا در همان دبیرستان الیگودرز دبیرانی هستند که روی دانش آموز دست یا پا بلند نمی کنند؟
در اظهار نظر همکاران محترم به خصوص در کامنت ها یک سری مغالطه موجود است که به برخی از آنها اشاره می کنم:
یکی از مغالطه های رایج در بین همکاران خلط بین نظر و صاحب نظر و به عبارتی ما قال و من قال است. فرض کنیم شما با آوردن دلیل گفته ای که تنبیه بدنی در مدارس عملی غیر انسانی است. بنده به جای نقد نظر شما می گویم که شما از فانی و دولت حمایت می کنی تا در انتخابات مجلس کاندیدا شوی یا قرار است بابت این نظر فلان مقدار به شما پول بدهند یا فلان پست را بگیری و...
اصولا انگیزه خوانی بحث را به انحراف می برد. مغالطه رایج دیگر تعمیم دادن موضوع است. فرض کنیم کسی بگوید یک دکتر در خمینی شهر اصفهان در یک اقدام غیر حرفه ای و غیر انسانی دستور داده از زخم چانه یک کودک بخیه بکشند و این اقدام محکوم است. بنده در جواب بگویم فلانی به "پزشکان" ایران توهین کرده است . شما از عمل یک پزشک متخلف انتقاد کرده ای اما من برای یارگیری و تحریک احساسات پزشکان و منحرف کردن بحث می گویم شما اصلا با پزشک جماعت ، پدرکشتگی داری !
هرچه هم شما بگویی من خودم پزشکم اما رفتار این پزشک را محکوم می کنم . بنده بازهم تکرار می کنم که ای جماعت بشتابید که این آقا جامعه پزشکان را زیر سوال برده و دیواری کوتاه تر از دیوار پزشک ندیده است. این کار علاوه بر مغالطه نوعی غوغا سالاری و برخورد عوامانه است.
نمونه های غیر پزشکی این مغلطه راهم مثال می زنم. اگر کسی بگوید مثلا قاضی مرتضوی تخلف های قضایی داشته و خلاف شان قاضی عمل کرده است ، چند تا قاضی داد و قال راه بیندازند که ایها الناس فلانی به قضات شریف کشور توهین کرد و قضا را زیر سوال برد!
اگر کسی بگوید فلان پلیس فتا که حین بازجویی متهمش فوت شده ، مرتکب خلاف شده، پلیس ها لشکر کشی کنند که ای مردم فلانی پلیس را زیر سوال برده و به پلیس مملکت توهین کرده است.
برادر و خواهر معلم!
اگر کسی از فعل دبیر الیگودرزی کت و شلوار قهوه ای انتقاد کرد، نمی توانیم بگوییم که معلمان الیگودرز یا معلمان کشور را متهم و محکوم کرده است ! بحث جرم و تخلف مساله ای فردی است. همان گونه که کار معلم در کلاس کاری فردی است.
مغالطه دیگر این است که برای منحرف کردن بحث لیستی از فعالیت های معلمان فداکار و وظیفه شناس ارائه دهیم و تلاش کنیم مثلا با تصویر سازی از یک معلم فرضی یا واقعی در یک روستای دور افتاده مازندران ،تخلف دبیر الیگودرزی را ماست مالی کرده و القا کنیم که : " این به آن در" و خلاصه قضیه یر به یر و بی حساب!
معلم فداکار اگر کار فوق العاده ای انجام دهد البته باید تشویق شود و معلم خلافکار هم باید تنبیه شود. اینها به هم ربطی ندارند . مسئولیت معلم فردی است. اگر به فرض فلان معلم روستای بندپی تشویق نشده ، نمی توانیم نتیجه بگیریم که فلان معلم الیگودرزی که مرتکب تخلف شده است کار خوبی کرده است و نباید عمل او را محکوم کرد.
مغالطه دیگر ارائه فهرستی از دزدی ها و سوء استفاده های افراد در ارگان های دیگر و طرح این مساله است که حالا که مملکت شیر تو شیر است پس به تخلف معلمان در کتک زدن دانش آموزان هم نباید رسیدگی کنند.
ما به عنوان معلم باید خواستار رعایت قانون و برخورد با متخلفان در همه دستگاه ها و همه مناصب بشویم.
معلمان در جامعه باید نقش پیشرو و روشنگر و قانون گرا داشته باشند.
یک عده هم فکر می کنند حمیت قسمتی و همبستگی صنفی ایجاب می کند که ما از عمل معلم خلافکار حمایت کنیم. این حرف درست است اما باید ضمن حمایت از فرد خلافکار عمل خلاف را محکوم کنیم . الان بیش از هزار معلم به دلایل کیفری در زندان هستند. آیا ما باید از آنها حمایت بکنیم ؟ پاسخ من آری است.
معاضدت حقوقی و کمک مالی و مشاوره و دلجویی از یک همکار متخلف وظیفه ما است. ما باید سعی کنیم همکار متخلف و خانواده اش کمتر آسیب ببیند. حتی می توانیم خواستار بخشش یا تخفیف مجازات آنها بشویم. اما از فعل مجرمانه همکار به بهانه همبستگی صنفی نباید دفاع کنیم. تجمع معلمان الیگودرز اگر با محکومیت بدون قید و شرط کتک زدن دانش آموز توام می شد نمونه خوبی از همبستگی صنفی بود. همکار معتاد ، همکار کلاهبردار ، همکاری که دانش آموزی را زده و ناقص کرده یا کشته است ، همکار سیاسی و امنیتی نیاز به کمک دارد . ما باید کمک کنیم . اما نباید از اعتیاد، از کلاهبرداری ، از قتل و جرح دانش آموز و خلاصه از عمل خلاف و غیر قانونی دفاع کنیم. تفاوت همبستگی صنفی که فعالیتی شرافت مندانه و مدنی است با همبستگی باندهای مافیایی همین جا ظاهر می شود .
تلاش فردی و جمعی معلمان برای بهبود شرایط کار و معیشت کاری پسندیده است ، اما همزمان معلمان باید با احساس مسئولیت از خود رفتار حرفه ای نشان دهند و وظایف معلمی خود را درست انجام دهند و به خصوص از کم کاری ، بداخلاقی ، بدفتاری و کتک زدن دانش آموزان پرهیز کنند . تنبیه بدنی کودکان چه توسط پدر و مادر و چه توسط معلم اقدامی خلاف حقوق کودک و بسیار شنیع است. یک معلم به عنوان تربیت کننده کودکان نباید در هیچ شرایطی تنبیه بدنی را مجاز بداند.
در مقدمه اساسنامه یونسکو آمده است که جنگ ها نخست در ذهن انسان ها شکل می گیرند بنابراین مبارزه برای صلح باید از ذهن و فکر انسان ها شروع شود.
تنبیه بدنی هم در ذهن برخی معلمان وجود دارد بنابراین ابتدا باید فکر تنبیه بدنی را از ذهن معلمان پاک کرد و کتک زدن دانش آموز در فرهنگ معلمان به عنوان یک عمل ضد بشری و خلاف شان معلم در مدارس شناسایی و معرفی شود.
آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در سایت سخن معلم
با گروه سخن معلم باشید .
https://telegram.me/sokhanmoallem
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید