گروه رسانه و تشکل/
امتداد: سه هفته تا انتخابات ریاست‌جمهوری مانده است و مثل همیشه کمتر اثری از بحث معلمان و آموزش و پرورش در تبلیغات نامزدها دیده نمی‌شود. به همین دلیل روز معلم را بهانه کردیم و با دبیر کل سازمان معلمان ایران از وضع معلمان و فعالیت‌های صنفی آن‌ها در دولت یازدهم و همچنین مطالباتشان از دولت آینده پرسیدیم.
علیرضا هاشمی سنجانی، فعال صنفی معلمان و دبیرکل سازمان معلمان در این گفت‌وگو با اعلام حمایت از روحانی در انتخابات، از بهبود وضع معلمان و فعالیت‌های صنفی در دولت یازدهم گفت و اینکه آن نگاه امنیتی که سابقاً به فعالیت‌های صنفی معلمان وجود داشت، در این دولت تبدیل به نگاهی فرهنگی شده است. علیرضا هاشمی در عین‌حال اصلی‌ترین مطالبه معلمان را اجازه فعالیت صنفی خواند و ابراز امیدواری کرد که نگاه به این فعالیت‌ها از سوی سایر نهادها هم همچون دولت تغییر کند.
ضمن تبریک روز معلم، بفرمایید وضع معلمان در دولت یازدهم چگونه بود و آیا در مقایسه با دولت‌های قبل تغییر محسوسی داشت؟
بنده هم تشکر می‌کنم از لطف شما و امیدوارم که این صحبت بتواند مشکلی از مشکلات جامعه فرهنگیان را حل کند. بنده در طول بیش از پانزده سال فعالیت‌هایی که در تشکل‌های فرهنگیان داشتم و اکنون هم دبیر کل سازمان معلمان ایران هستم، دوره‌های مختلفی را طی کرده‌ام. در طول این سال‌ها دولت اصلاحات را تجربه کردیم، دولت نهم و دهم خاصی را که همه تجربه کردند، ما هم تجربه کردیم، دولت جدید را هم یک دوره‌اش را تجربه کرده‌ایم.
به نظر سازمان معلمان ایران، وضعیتی که ما اکنون در آن قرار داریم، وضعیت ایده‌آل ما نیست و انتظارات و توقعات ما بیشتر از چیزهایی است که امروزه در صحنه عمل شاهدش هستیم؛ ولی وقتی با گذشته مقایسه می‌کنیم، خصوصا با دولت‌های نهم و دهم، شاهد پیشرفت خوبی هستیم. بنابراین سازمان معلمان ایران به‌جد به دنبال تداوم دولت یازدهم است؛ چراکه وضعیتی را که امروز شاهد هستیم، با متغیرهای مختلف که نگاه شود، حرکتی روبه‌جلو است.
می‌توانید در این‌باره بیشتر و جزئی‌تر توضیح دهید؟
من یکی‌دو مثال بزنم. معلمان ما یادشان است و سال ۸۶ را فراموش نکرده‌اند. اکنون در اردیبهشت ۹۶ هستیم و اردیبهشت سال ۸۶ را معلم‌ها فراموش نکرده‌اند. تعداد زیادی از معلمان در زندان بودند و برای آن‌ها بیش از ۱۰۰ سال حبس بریده شده بود، تعدادی از آن‌ها تبعید شده بودند و تعداد زیادی از آن‌ها با قطع حقوق‌هایشان مواجه شدند. بنابراین یک فضای کاملا امنیتی را در حوزه آموزش و پرورش در آن سال‌ها شاهد بودیم. ولی در طول چند سال گذشته با اینکه معلم‌ها اعتراضات مختلفی را هم در سطوح مختلف نسبت به وضعیت شان داشته‌اند، نه‌تنها با آن‌ها برخوردی نشده، بلکه از طرف رئیس دولت جناب آقای روحانی به‌یک نوعی هم تایید شده است. یعنی رئیس‌جمهور به صراحت اعلام کرده‌اند که این حق معلمان است که خواسته‌های خودشان را دنبال کنند. بنابراین یکی از تغییراتی که شاهدش بودیم، تغییر فضای امنیتی به فضای فرهنگی است.
موضوع دوم بحث مشارکت است. ما در دولت گذشته یعنی دولت نهم و دهم، بیشتر شاهد نوعی اقتدار بودیم؛ به‌طوری‌که معلمان در امور مختلف، چه در سطوح پایین چه در سطوح بالا به‌عنوان کسانی که جلودار حرکت‌های فرهنگی هستند، حسابی رویشان باز نمی‌شد و با آن‌ها مشاوره‌ای صورت نمی‌گرفت. تشکل‌ها تعطیل بودند و معلمان فقط بایستی مجری اوامر بالا می‌بودند. امروزه یکی از افتخارات سازمان معلمان این است که با وزارتخانه و تشکل‌های دیگر جلسات مرتبی را دارد و این جلسات چه به صورت جمعی چه به صورت فردی با وزارتخانه درحال تشکیل است. آخرین آن‌ها جلساتی بود که وزارت آموزش و پرورش تشکیل داد با تشکل‌ها و صاحب‌نظران برای ایجاد سازمان نظام معلمی که به نظر ما اگر سازمان نظام معلمی تشکیل شود، حرکت معلمان بسیار روبه‌جلو خواهد بود.
و آخرین نکته‌ای که می‌خواهم اینجا بگویم درمورد تفاوت دیروز و امروز، بحث افزایش حقوق‌هاست. من بایستی به فرهنگیان بگویم که افزایش حقوق به تنهایی روشن‌کننده وضعیت نیست؛ بلکه افزایش حقوق بیش از تورم است که می‌تواند قدرت خرید معلمان را در یک دوره‌ای تغییر دهد. با اینکه افزایش حقوق در دوره قبل ممکن است عدد بالاتری داشته باشد، مثلا فرض کنید ۱۹ یا ۲۰درصد؛ ولی با تورم بالای ۳۰درصد آن افزایش حقوق، افزایش حقوق نیست. امروزه با اینکه افزایش حقوق ممکن است درصد پایین‌تری داشته باشد، ولی چون چند درصد از تورم بالاتر است، اگر ادامه پیدا کند، در کنار کارهای دیگری مثل رتبه‌بندی که اجرا شده، می‌تواند در یک فرایند چندساله حقوق و قدرت خرید معلمان را جبران کند.
بنابراین اگر بخواهم جمع‌بندی کنم، ما معلمان باتوجه به گذشته آموزش و پرورش و امروز، فکر می‌کنیم که دولت یازدهم توانسته است یک امید و یک پنجره‌ای را به آینده باز کند که معلمان امیدوار شوند در یک فرایند عقلانی و باتوجه به شرایط، به‌صورت تدریجی مشکلات شان حل شود.
جناب هاشمی، برخلاف اهمیت آموزش و پرورش، این موضوع در تبلیغات کاندیداها یا اصلا نیست یا بسیار کمرنگ است. به نظرتان علت این امر چه چیزی می‌تواند باشد و پیشنهاد شما در این مورد چیست؟
یکی از مطالبات ما و مسائلی که سازمان معلمان دنبال می‌کند، این است که مسئله آموزش و پروش به‌عنوان یک مسئله ملی مطرح شود. همان‌طور که شما فرمودید، متاسفانه این‌گونه نیست. دلایل مختلفی دارد و ظاهرا بحران‌ها و مسائل جدی‌تری در کشور وجود دارد. بهمن و اسفند ماه سال گذشته، مرکز پژوهشی نهاد ریاست‌جمهوری تحقیقاتی را راجع‌به مشکلات کشور انجام دادند و ۱۰۰ مسئله را مطرح کردند که در این میان آموزش و پرورش رتبه ۶۰ام را داشت و این به نظر ما آن جایگاه واقعی نیست. توجه به آموزش و پرورش در حل بقیه بحران‌های کشور می‌تواند موثر باشد که این متاسفانه غفلت شده است. البته ما در ارتباطاتی که با ستاد آقای روحانی داشتیم، مطالب را منتقل کردیم و انشالله در روزهای آینده این موضوع قرار است از طرف ایشان پیگیری شود و اعلام شود که دولت آقای روحانی در آینده به آموزش و پرورش توجه بیشتری خواهد کرد و مطالبات معلمان را به وجه بهتری دنبال خواهد کرد. بنابراین ما به‌جد دنبال مطرح کردن هستیم. اما همان طور که شما فرمودید، متاسفانه حتی در مناظره‌های تلویزیونی هم می‌بینیم موضوع اجتماعی و اقتصادی و سیاسی مطرح است؛ ولی مسائل فرهنگی و به‌خصوص آموزش و پرورش غایب است و به نظر ما این غفلت به ضرر جامعه است و جامعه متضرر خواهد شد.
ما در صحبت‌هایتان از مطالبات فرهنگیان از دولت آینده گفتید. آیا این‌ها مطالبات مشخصی است که بتوانید برای ما نام ببرید؟
شاید عنوان کلی‌اش را بخواهم بگویم، ما در نهایت می‌خواهیم یک آموزش باکیفیت داشته باشیم در آموزش و پرورش. این آموزش باکیفیت، از طرفی موضوعی است که مقدمه توسعه‌یافتگی کشور خواهد بود؛ یعنی اگر آموزش باکیفیت نداشته باشیم نمی‌توانیم موضوع توسعه را دنبال کنیم. از طرف دیگر این آموزش باکیفیت موضوعی حقوق بشری است؛ یعنی افراد و دانش‌آموزان و جامعه حق دارند از این آموزش باکیفیت برخوردار باشند.
اما این آموزش باکیفیت یک بسته است. این آموزش باکیفیت یعنی فرد، معلم توانمند داشته باشد، معلمی که بتواند متناسب با دنیای جدید با دانش‌آموزان برخورد داشته باشد و بتواند آن‌ها را برای ورود به دنیای جدید آماده کند. آموزش باکیفیت یعنی دروس و مطالب علمی متناسب با دنیای جدید باشد. آموزش باکیفیت یعنی مدرسه، شاد و دارای امکانات باشد. بنابراین مطالباتی که معلمان دارند، صرفا یک سری مطالبات اقتصادی نیست، فقط خودشان را نمی‌بینند. معلمان به‌دنبال مطالبات دانش‌آموزان و جامعه هم هستند که در رأسش آموزش باکیفیت است.
برای دنبال‌کردن این مطالبات، مطالبه اصلی ما این است که به ما اجازه فعالیت صنفی بدهند؛ یعنی همان‌طور که دولت جدید فعالیت‌های صنفی ما را سیاسی قلمداد نکرده است و فعالیت‌های سیاسی را امنیتی نمی‌داند، امیدوار هستیم که نهادهای دیگر هم این فضا را برای تشکل‌های فرهنگی فراهم کنند که بتوانند این مطالبات را که به نفع همه جامعه است، دنبال کنند.
به‌عنوان سوال آخر، درحال حاضر در تبلیغات انتخاباتی از سوی برخی کاندیداها با شعارهای پوپولیستی و عوام‌فریبانه و غیرقابل اجرا روبه‌رو هستیم. نقش معلمان را در آگاه‌سازی جامعه درخصوص این شعارها چه می‌دانید؟
حرف ما هم به معلم‌ها و هم به جامعه این است که اگر اشتباهات قبلی تکرار شود، هزینه‌ها خیلی بیشتر از گذشته خواهد بود. بنابراین ما معلم‌ها باورمان این است و هم‌قسم شده‌ایم که اجازه ندهیم، رأی تبدیل شود به فرورفتن به چاه اقتدارگرایی. ما تلاشمان بر این است که درمقابل این شعارهای بی‌پشتوانه بایستیم و اجازه ندهیم که اشتباه گذشته تکرار شود.
پایان گزارش/