در اين يادداشت ابتدا مفهوم سازمان را برشمرده سپس تاريخچه اي از سير تحول تشكيل وزارت آموزش و پرورش را بيان ، ماموريت ها و ساختار فعلي اين وزارتخانه را مورد بررسي قرارداده و در نهايت چالش هاي پيش روي آموزش و پرورش را به صورت موجز و مختصر واكاوي خواهيم نمود.
مفهوم سازمان به همكاري مشترك افراد براي انجام مقاصد مشترك پيش رو و يا به تعبيري هماهنگی معقول تعدادی از افراد که برای تحقق هدف یا منظور مشترکی از طریق تقسیم وظایف و برقراری روابط منظم و منطقی به طور مستمر فعالیت می کنندمي توان تعريف نمود. اين سازمان برحسب اندازه ، نوع مالكيت، ملاك عضويت و اهداف و وظايف اجتماعي به انواع متفاوتي تقسيم كه در ساختار اداري به صورت متمركز، غير متمركز و نيمه متمركز تقسيم مي شود.
نگاه اجمالي به تاريخچه تشكيل نظام تعليم و تربيت بي ترديد افق روشني را براي خواننده نمايان نموده كه مي تواند ما را با فراز و فرودهاي اين تحول عظيم اجتماعي يبيشتر آشنا سازد.
اولين اقدام رسمي دولت در راه اندازي آموزش و پرورش مربوط به سال 1232 هجري شمسي و تشكيل وزارت علوم مي باشد. اداره مدارس ، اوقاف، مطبوعات و ابنيه عتيقه از ساختار هاي اداري اين وزارتخانه در آن زمان محسوب مي شد.
پس از انقلاب مشروطيت اين وزارتخانه به وزارت معارف تغييرنام و ساختار نمود و سه زير مجموعه" شعبات اداري مركزي"،" ادارات معارف و اوقاف" و" انتخاب وزير و اعضاي ادارات" را در برگرفت.
در پانزدهم آذرماه سال 1343 قانوني مشتمل بر 8 ماده و 2 تبصره به تصويب رسيد كه از اين تاريخ به بعد تفكيك آموزش و پرورش از وزارت فرهنگ كليد خورد و با تصويب قانون تشكيل شورا هاي آموزش و پرورش منطقه اي اولين گام در جهت واگذاري برخي امور به آموزش و پرورش مناطق شكل گرفت.
تهيه و تنظيم مقرارت عمومي آموزش كشورتا پايان دوره متوسطه، تاسيس و تجهيز آموزشگاههاي ابتدايي، راهنمايي و متوسطه ، تهيه و چاپ كتاب هاي درسي و توزيع آنها از مهمترين وظايف آموزش و پرورش تا پايان سال 1358 مي باشد.
از سال 1358 تغيير ساختار اداري و تشكيلاتي وزارتخانه با نظارت" دفتر بودجه و تشكيلات" و" سازمان برنامه و بودجه" در چند نوبت شكل گرفت.
در بهمن ماه سال 1366 قانون اهداف و وظايف آموزش و پرورش در قالب 4 فصل و 13 ماده و 9 تبصره با رويكرد" تعيين اهداف اساسي"، " محدود ه كلي وزارتخانه" و" اصول و مباني و خط مشي كلي وزارتخانه" به تصويب رسيد.
"سند چشم انداز 1404"، " نقشه جامع علمي كشور"،" برنامه پنجم و ششم توسعه كشور" ، " سند تحول بنيادين آموزش و پرورش"،" برنامه درسي ملي"،" مصوبات كلي و عمومي شوراي عالي آموزش و پرورش" از مهمترين اقدامات و مقررات مربوطه در حوزه آموزش و پرورش در طي سال هاي اخير مي باشد.
براساس اصول 133 و 137 قانون اساسي انتخاب وزيربه پيشنهاد رييس جمهور و تاييد نمايندگان مجلس صورت مي گيرد. از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي تا كنون 12 وزير بر مسند وزارت قرار گرفته اند كه دكتر محمد علي نجفي با 9 سال فعاليت به عنوان پر سابقه ترين وزيرآموزش و پرورش در طول ادوار پس از انقلاب شناخته شده اند.
رهبري و هماهنگي ، بهره وري بيشتر از منابع انساني و مالي در درون و برون سازمان از مهمترين وظايف وزير منتخب مي باشد.
نمودار سازماني حوزه مركزي وزارت آموزش و پرورش در حال حاضر شامل:
- دو دفتر ( دفتر وزارتي و دفتر شاهد و ايثارگران)
- شوراي عالي آموزش و پرورش
- شش مركز (استعدادهاي درخشان، امور بين الملل و مدارس خارج از كشور، برنامه ريزي منابع انساني و فناوري اطلاعات، سنجش،اطلاع رساني و امور بين اللمل و حراست)
- يك اداره كل ارزيابي و عملكرد
- يك دبيرخانه هييت مركزي گزينش
- شش سازمان (پژوهش و برنامه ريزي، نوسازي و توسعه مدارس كشور، كودكان استثنايي، مدارس و مراكز غير دولتي،نهضت سواد آموزي و سازمان دانش آموزي)
دو دانشگاه ( شهيد رجايي و فرهنگيان)
- كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان
- صندوق ذخيره فرهنگيان
- هفت معاونت ( آموزش ابتدايي، آموزش متوسطه، پرورشي و فرهنگي، تربيت بدني و سلامت، حقوقي و امور مجلس، توسعه و مديريت پشتيباني)
- سي و دو اداره كل آموزش و پرورش در ساسر كشور
برخي از چالش ها و مشكلات پيش روي آموزش و پرورش را مي توان مواردي همچون: " سلب اختيار از مديران و مسئولان مناطق در زمينه ابتكار و خلاقيت" ، " تعدد مراكز تصميم گيري در اعمال مديريت"،" وجود نظام ديوان سالاري در تشكيلات اداري" نام برد.
اميد با تدبير و تجديد نظر در ساختار اداري، حركت به سمت تمركز زدايي، عدم گرايش سياسي در انتصاب مديران و... بتوانيم در جهت بهبود و پيشرفت نظام تعليم و تربيت در كشور گامهاي موثري را بر داريم.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید