گیاهان فاقد عقل‌اند اما اگر آنها را با سرپوشی بپوشانی که دارای یک سوراخ باشد آنها به دنبال نور از همان‌جا بیرون می‌زنند، پس چرا ما با داشتنِ عقل، نور را دنبال نمی‌کنیم؟
مارتین هایدگر
*
مردگان متحرک یا سریال زامبی ها ( The walking dead ) یک مجموعه تلویزیونی آمریکایی در ژانر هیجان انگیز و ترسناک پسارستاخیزی است که بر پایه کتاب کمیک به همین نام نوشتهٔ رابرت کرکمن، تونی مور و چارلی ادلرد ساخته شده است که با هم هسته فرنچایز مردگان متحرک را تشکیل می‌دهند .
این سریال در سال 2010 در آمریکا ساخته شده است و با آن که قسمت های زیادی دارد اما من تاکنون دو بار آن را دیده ام .
سکانس ها و دیالوگ های این سریال در نوع خود جالب و قابل تامل است .
ریک ( قهرمان این سریال ) در جایی خطاب به دوستان خود چنین می گوید :
از مردگان نترسید که آنان را می شناسید . باید از « زنده ها » بترسید . تهدید اصلی آنان هستند » .
وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری دانشجو چنین می گوید :
در پس همه این مخالفت ها با این سخن وزیر آموزش و پرورش ، خوشایند بودن و دلپذیر بودن تعطیلی مدارس نهفته است . « ببینید !
اولا سیاست دولت به طور عمومی و سیاست وزارت آموزش و پرورش به طور خاص اصلا تعطیلی مدرسه ها نیست .
ما باید راهنمای فعالیت در زمان آلودگی هوا داشته باشیم نه این که مدرسه را تعطیل کنیم .
تقریبا هیچ جای دنیا این کار را نمی کنند که ما می کنیم .
این دیدگاه اصلی آموزش و پرورش و دولت است » .
بیان این جملات و مواضع از سوی رضامراد صحرایی موجی از مخالفت ها و انتقادها را به سوی ایشان روانه نمود .
برخی گشتند و گشتند تا نشان دهند که برخی کشورها مانند ایران به محض آن که هوا آلوده می شود ، اولویت نخست از آن « تعطیلی مدارس » است .
سایت خبر آنلاین به نقل از روزنامه « دنیای اقتصاد » نوشت : ( این جا )
« به‌منظور راستی‌آزمایی این ادعای وزیر، سه کشور چین، هند و مکزیک را که در گروه آلوده‌ترین مناطق جهان قرار داشته و دارند، مورد بررسی قرار گرفت.
مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که سه شهر دهلی، پکن و مکزیکوسیتی که با شروع فصل سرد با چالش بحران آلودگی هوا مواجه می‌شوند، نه تنها اقدام به تعطیلی مدارس می‌کنند بلکه زمان‌بندی مشخصی برای این تعطیلات تا رسیدن به حد مطلوب درنظر می‌گیرند » .
رسانه ای این چنین وزین تسلیم پوپولیسم و گفتمان غالب در جامعه ی ایرانی شد بدون آن که لحظه ای درنگ کند که وزیر آموزش و پرورش در سخنان خود از قید « تقریبا » استفاده کرده است . فرهنگ ایرانی میانه ای با فرهنگ تلاش و مسئولیت پذیری ندارد و البته همواره زمانی که « هویت جعلی و حباب گونه » خود را در خطر می بیند باز هم با عناوینی مانند « خود تحقیری » ، « سرزنش قربانی » و... باز هم از « صندلی داغ نقاد » فرار می کند تا در جایی دیگر دوباره « خود » را به گونه ای دیگر « باز تولید » نماید .
البته گاف های پیشین وزیر آموزش و پرورش در مناسبت های مختلف جو عمومی را بر علیه وزیر آموزش و پرورش کرد و این هم از نتایج و عوارض « مطلق انگاری » ایرانی هاست که اگر از یک چیز خوششان نیاید همه چیز آن را سیاه و سفید می بینند و اگر هم عاشق و دل باخته چیزی شوند دیگر نه می بینند و نه می شنود و متعاقب آن پس از یک دوره طولانی فترت و سکون و بی تفاوتی ؛ اقدام به خودکشی دست جمعی می کنند .
پرسش من این است که چرا به جای آن که سه شهر دهلی، پکن و مکزیکوسیتی را قطب نما و مرجع داوری خود قرار دهند به سراغ کشورهای شرق آسیا نرفتند که حداقل گزارش زیر را مطالعه می کردند : ( این جا )
« در گزارش جدید سازمان توسعه و همکاری اقتصادی از شاخص‌های موفقیت تحصیلی که با سرنام «پیسا» شناخته می‌شود، کشورهای آسیای شرقی در بالاترین رتبه‌ها قرار گرفته‌اند.
این گزارش که سه‌شنبه ۱۴ آذر منتشر شد، همچنین نشان می‌دهد که موفقیت دانش‌آموزان در کشورهای اروپایی تا حد قابل‌توجهی تنزل پیدا کرده و دلیل آن نیز فقط پیامدهای دوران قرنطینه کرونا نبوده است ...
در این گزارش که هر سه سال یک بار توسط سازمان توسعه و همکاری اقتصادی منتشر می‌شود، براساس نظرسنجی از صدها هزار دانش‌آموز ۱۵ ساله یا بزرگ‌تر میزان موفقیت تحصیلی آنها در رشته‌های ریاضیات، خواندن و نوشتن و علوم و به عبارتی دیگر آمادگی آنها برای چالش‌های شغلی و تحصیلی در سال‌های بعد بررسی می‌شود.
در نظرسنجی‌های سال ۲۰۲۲ که مبنای گزارش امسال «پیسا» است، حدود ۶۹۰ هزار دانش آموز در ۸۱ کشور جهان شرکت کرده‌اند.
دانش‌آموزان سنگاپور در رتبه اول و پس از آنها پنج کشور دیگر آسیای شرقی، یعنی ماکائو (خود مختار و در قلمرو برون مرزی چین)، تايوان، هنگ‌کنگ، ژاپن و کره جنوبی، در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
به‌گفتۀ تنظیم‌کنندگان گزارش امسال «پیسا»، شواهد نشان می‌دهد که بر خلاف دهه‌های قبل جهان دیگر به دو بخش مرفه و در نتیجه استانداردهای خوب آموزشی و در طرف دیگر کشورهای فقیر و نظام آموزشی ضعیف قابل تقسیم نیست.
موفق‌ترین کشور اروپایی استونی است و همزمان رتبۀ دو قطب اقتصادی اتحادیه اروپا یعنی آلمان و فرانسه پایین‌تر از جمهوری ایرلند، سوئیس و بلژیک است » .
آیا در این گزارش نامی از آن سه کشور مشاهده می شود ؟
به نظر می رسد سیاست و بهتر بگوییم : « الگوی انتخاب میان بد و بدتر » در ذهن و فکر و روح ایرانی ها ریشه دوانده است و نه تنها شواهدی برای بهبود این الگوهای غلط و ناکارآمد مشاهده نمی شود بلکه به راه ها و عناوین مختلف توجیه و تئوریزه هم می شود .
جالب است که در این چرخه غلط تاریخی یک اندیشه ی نادرست توسط جمعی که بر حسب قاعده باید جزء اقشار روشنفکر و و پیشران جامعه باشند پرورده شده و به توده تزریق می شود و البته در دیالوگ – بهتر است بگوییم دورهمی های پدر سالار و اندیشه ستیز – بدون آن که نگاهی به نقش های خود در تحمیق توده ها داشته باشند یک راست به سراغ فرمول های « تغییر ساختار » برای بهبود وضعیت و حال جامعه می گردند .
اما در سوی دیگر این ماجرا ، واکنش برخی کنش گران آموزشی و فعالان صنفی قابل تامل است .
فریبا نظری در کانال وزین « سخنرانی ها » با عنوان چنین می نویسد :
« در کجای دنیا جناب وزیر؟! »
« چند پرسش مهم از وزیری که معمولا از کشورهای دیگر مثال می‌زند و گویا تجربه‌ی تدریس در مدارس کشورهای دیگر را نیز دارد:
۱- در کجای دنیا طلبه‌های نهادهای دینی؛ معلم مدارس غیردینی و عادی می‌شوند؟
۲- در کجای دنیا رسانه‌ها و سیاست‌های رسمی حاکمیت تبلیغ و ترویج می‌کنند تا دختران دانش‌آموز زیر هیجده سال به کودک همسری دچار شوند؟
۳- در کجای دنیا دختران دانش‌آموز مجبور و تهدید به حجاب اجباری شده و حتی در مدارس کاملا تک جنسیتی دخترانه، در تمام مدت آموزش با حجاب اجباری و رنگ‌های تیره بسان عزاداران حضور دارند؟
۴- در کجای دنیا دانش‌آموزان مدارس دچار مسمومیت‌های زنجیره‌ای می‌شوند، اما مسئولان آن را به هیستری جمعی کودکان و بزرگ‌نمائی دشمنان نسبت می‌دهند؟ و هیچ گزارشی در این خصوص به جامعه ارائه نمی‌کنند؟
۵- در کجای دنیا در اعتراضات اجتماعی مسالمت‌آمیز و مدنی، تعدادی دانش آموز کشته، مجروح و بازداشت می‌شوند و کسی هم پاسخ‌گو نیست و مسئولیت این فجایع را به عهده نمی‌گیرد؟
۶- در کجای دنیا مادران و پدران دادخواه کودکان جان‌باخته را بازداشت و به دادخواهی‌شان نیز رسیدگی نمی‌شود؟
۷- در کجای دنیا تعداد چشم‌گیری کودک در سنین آموزش و مدرسه، مجبور به کار هستند و گروه کودکان کار را تشکیل می‌دهند؟
۸- در کجای دنیا کودکان بسیاری در سن آموزش و مدرسه به علت فقر شدید، دچار ترک تحصیل هستند اما حاکمیت خود را در اوج پیشرفت اقتصادی و اجتماعی می‌داند؟
۹- در کجای دنیا کودکان با گرایشات مذهبی متنوع مانند بهائیان، از آموزش و حضور در مدرسه محروم می‌شوند؟
۱۰- در کجای دنیا معلمان بهائی یا معلمانی که از فرآیند ایدئولوژیک و سیاسی گزینش، گذر نکرده و مردود می‌شوند؛ نمی‌توانند معلمی کنند؟
۱۱- در کجای دنیا جرم دانش‌آموزان متقلب در بزرگترین و پراسترس ترین آزمون ورودی دانش‌آموزان، نادیده گرفته شده و کاملاً عادی به‌عنوان دانشجو در نهاد دانشگاه حضور می‌یابند؟
۱۲- در کجای دنیا این میزان نابرابری و تبعیض جنسیتی و دینی و مذهبی در کتاب‌های درسی مدارس وجود داشته و به دانش‌آموزان، بجای محتوای آموزش علمی و مهارتی استاندارد؛ آموزش داده می‌شود؟
۱۳- در کجای دنیا این تعداد معلم تنها به اتهام اعتراض و انتقاد، در زندان بسر می‌برند؟
۱۴- در کجای دنیا حقوق و درآمد معلمان، این میزان اندک است و معلمان در شرایط نامناسب اقتصادی بسر می‌برند؟
۱۵- در کجای دنیا فضای مدارس این میزان، تاریک و افسرده و دور از نشاط و شادابی و شادمانی است؟
۱۶- در کجای دنیا، آموزش و پرورش این میزان ناعادلانه و طبقه‌بندی شده است؟ درحالی که قانون اساسی کشور بر رایگان بودن و در دسترس بودن آموزش برای همه وعده داده و ملزم شده است؟
و ….
و شوربختانه این پرسش‌ها، بسیار است…»
پرسشی که می توان با این خانم مطرح کرد آن است که این حرف های شما اساسا چه ارتباطی به تعطیلی مدارس ناشی از آلودگی هوا دارد ؟
مگر وزیر آموزش و پرورش از حقوق معلمان و سایر پارامترها صحبت کرده است که این گونه موضوعات و مسائل را در هم می پیچانید ؟
« مزبان حبیبی » هم مانند مثال بالا در یادداشتی با عنوان « در کجای دنیا ؟! » فهرستی بلند بالا از انواع مطالبات و خواسته ها را بر عادت مالوف ردیف می کند و وزیر را به چالش می کشاند . ( 1 )
ممکن است بسیاری حق را به این اشخاص بدهند اما مساله این جاست که این سخنان و مواضع اساسا غلط نیستند اما در موضعی غیر از جای اصلی خود بیان می شوند و البته افکار عمومی هم از آن جا که مسئولیتی برای خود در برابر وضعیت حال و آینده متصور نیست باز هم بر حسب عادت ، فرافکنی می کند و این گونه روز به روز پوسته پوپولیسم ایرانی در فقدان « عقل نقاد » فربه تر و فریه تر می شود و بیش تر رو به سوی « انحطاط » می گذارد .
جست و جوی بسیار کردم تا ببینم این کنش گران به جای بیان این همه پرسش و مطالبه از وزیر آموزش و پرورش و سایرین این پرسش را مطرح می کنند که :
« در کجای دنیا ، پیام رسان اجتماعی » را به جای « شبکه آموزش » جا می زنند و نام آن را هم می گذارند :
« آموزش غیرحضوری » ؟
آیا آموزش غیرحضوری در ایران اصولا چه تجانس و شباهتی حتی با آن سه کشور یاد شده دارد ؟
مگر مدارس عامل آلودگی هستند که مانند « کوران کرونا » ماشه ی تعطیلی را به سوی آنان می چکانید ؟
(البته در این جا وارد سایر مباحث و حوزه ها نمی شوم چرا که در این صورت من هم دچار « پُرگویی » و احیانا « روده درازی » خواهم شد و پیش تر در گزارش ها به گونه ی تفصیلی به آنان پرداخته شده است ).
البته پاسخ این پرسش از قبل مشخص است .
در پس همه این مخالفت ها با این سخن وزیر آموزش و پرورش ، خوشایند بودن و دلپذیر بودن تعطیلی مدارس نهفته است .
- هم برای دانش آموزان
- هم برای اولیا
- هم برای معلمان
و مهم تر از همه مدیران و معاونین مدارس که با تعطیلی عملا کاری برای انجام دادن ندارند .
فرهنگ ایرانی میانه ای با فرهنگ تلاش و مسئولیت پذیری ندارد و البته همواره زمانی که « هویت جعلی و حباب گونه » خود را در خطر می بیند باز هم با عناوینی مانند « خود تحقیری » ، « سرزنش قربانی » و... باز هم از « صندلی داغ نقاد » فرار می کند تا در جایی دیگر دوباره « خود » را به گونه ای دیگر « باز تولید » نماید .
( زنده یاد احمد کسروی )
***
« در کجای دنیا!؟
مزبان حبیبی
سوال وزیر آموزش و پرورش ایران: در کجای دنیا مدارس را به خاطر آلودگی هوا تعطیل می‌کنند؟
سوالات معلم ریاضی بازنشسته از ایران:
۱. در کجای دنیا، حقوق بیش از ۹۹ درصد از معلمانش، کمتر از خط فقر است!؟
۲. در کجای دنیا، معلمان در فرآیند انتخاب وزیر، هیچ دخالتی ندارند!؟
۳. در کجای دنیا، گزینه وزارت آموزش و پرورش در روز اخذ رای اعتماد از مجلس، به نمایندگان مجلس دروغ گفته‌است؟
۴. در کجای دنیا، دو اصل از قانون اساسی مستقیما به تحصیل رایگان اشاره کرده‌است و وزیر آموزش و پرورش آنها گماشته مدارس طبقاتی بوده و مدافع مدارس خصوصی و آموزش طبقاتی است!؟
۵. در کجای دنیا، معلم سه سال پس از بازنشستگی، هنوز حقوق‌ها و مطالبات خود از زمان شاغلی را دریافت نکرده است؟
۶. در کجای دنیا، حجم نیروهای پشتیبانیِ وزارت آموزش و پرورش آنها ۹۰ برابر میانگین جهانی است!؟
۷. در کجای دنیا، سرانه دانش‌آموزی آنها کمتر از نصف سرانه زندانیان است!؟
۸. در کجای دنیا، سهم آموزش از بودجه عمومی دولت، کمتر از ایران است و ادعای مدیریت جهان را دارند!؟
۹. در کجای دنیا، میانگین تعداد دانش‌آموزان در کلاس درس، دو برابر استاندارد ملی خودشان است!؟
۱۰. در کجای دنیا، وزیر آموزش و پرورش طی هشت ماه، بیش از ۳۰۰ مصاحبه بدون محتوا انجام داده‌است!؟
۱۱. در کجای دنیا، با تورم ۴۹ درصدی، افزایش حقوق‌ها ۲۰ درصد است!؟
۱۲. در کجای دنیا، کسی که در ده سال گذشته در هیچ کلاس درسی به صورت رسمی تدریس نکرده‌است، برای وزارت آموزش و پرورش معرفی می‌شود!؟
۱۳. در کجای دنیا، ۹۸ درصد از معلمانش به وزیر آموزش و پرورش اعتماد ندارند!؟
۱۴. در کجای دنیا، بیش از ۵۰ نوع مدرسه در سیستم آموزشی خود دارند!؟
۱۵. در کجای دنیا، در یک استان ۱۲,۰۰۰ مدرسه کپری، کانکسی و ... دارند!؟
۱۶. در کجای دنیا، پول قبض آب و برق و گاز مدارس را دانش‌آموزان و اولیا آنان پرداخت می‌کنند!؟
۱۷. در کجای دنیا، وزیر آموزش و پرورش برای صندوقی که همه سرمایه آن متعلق به معلمان هست، مدیرعامل تعیین می‌کند!؟
۱۸. در کجای دنیا، همه اعضای شورای عالی آموزش و پرورش از ذی‌نفعان مدارس خصوصی هستند!؟
۱۹. در کجای دنیا، دانش‌آموزان مناطق محروم کشور هیچ شانسی برای پذیرفته شدن در رشته‌های خاص در دانشگاه‌های خاص ندارند!؟
۲۰. در کجای دنیا، بیش از ۶۰ درصد از دانش‌آموزان در مناطق محروم مشغول به تحصیل هستند و هیچ سهمی از خدمات دولت ندارند!؟
۲۱. در کجای دنیا یک کانال تلویزیونی دولتی ویژه آموزش دارند اما سهم معلمان و دانش‌آموزان کشور از آن کانال صفر است!؟
۲۲. در کجای دنیا دو میلیون معلم شاغل و بازنشسته در آن کشور، طی ۴۰ سال به اندازه یک هفتهٔ وزیر دست‌نشانده، امکان استفاده از تریبون‌های دولتی را ندارند!؟
۲۳. در کجای دنیا، تمام امکانات رفاهی وزارت آموزش و پرورش را فقط در اختیارات ادارات کل و وزارت قرار می‌دهند و یک میلیون معلم شاغل، به اندازه یک نفر از وزارتخانه هم امکان استفاده از این امکانات رفاهی و خدمات را ندارند!؟
۲۴. در کجای دنیا، ۴۳ درصد از پرسنل حقوق بگیر دولت را معلمان تشکیل می‌دهند اما فقط ۹ درصد بودجه حقوقیِ دولت به معلمان اختصاص داده می‌شود!؟
۲۵. در کجای دنیا، وزیر آموزش و پرورش طی هشت ماه وزارت خود، حتی یک جلسه هم جرأت مواجهه با معلمان فعال صنفی را نداشته‌است!؟
۲۶. در کجای دنیا، معلمان برای حقوق اولیه خود باید به نمایندگان مجلس و شورای عالی آموزش و پرورش مراجعه کنند چون وزارت را مدافع حقوق خود نمی‌بینند!؟
۲۷. در کجای دنیا، کسی که هیچ تجربه‌ای در تدریس در مدرسه را ندارد، در بالاترین سطح تصمیم‌گیریِ تألیف کتب درسی است!؟
۲۸. در کجای دنیا معلم بازنشسته‌ای پس از ۳۵ سال تدریس، ماهانه ۲۰۰ دلار حقوق می‌گیرد!؟
۲۹. در کجای دنیا، وزارت آموزش و پرورش بودجه‌ای برای پرداخت هزینه‌های جاری مدارس ندارد اما همزمان برای جلسات پرسنل وزارت در مناطق خوش آب‌وهوا بودجه دارد!؟
۳۰. در کجای دنیا، درصد دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در مدارس طبقاتی و خصوصی بیش از اینجاست!؟
۳۱. در کجای دنیا، سرانه دانش‌آموزی آنان کمتر از یک‌بیستم میانگین جهانی است!؟
۳۲. در کجای دنیا، حقوق معلمانش کمتر از یک‌دهم میانگین جهانی حقوق معلمان است؟؟»