صدای معلم :
آقای نویدی
حجت الاسلام والمسلمین علی ذوعلم رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به مناسبت " هفته ی پژوهش " گفته است از پژوهش‌های دانش آموزان و معلمان حمایت صورت بگیرد.
آیا این سخنان با توجه به بودجه ای که به موضوع پژوهش در آموزش و پرورش اختصاص پیدا می کند تا چه میزان واقع گرایانه است ؟
نویدی :
خیلی خیلی از واقعیت دور است .
الان بودجه های پژوهشی خیلی خیلی کم است . حتی آن مقداری هم که قرار است تخصیص بدهند همان را هم دریغ کرده اند !
حتی پژوهشگاه در حال حاضر مقداری قرض از منابع سازمان پژوهش می گیرد تا روزگار خود را بگذراند !
بنابراین حمایت از دانش آموزان پژوهشگر و یا معلمان پژوهشگر امکانات می خواهد ، منبع و آموزش می خواهد .این ها متاسفانه وجود ندارند .
نسبت به دهه 70 اوضاع پژوهشگاه خیلی خوب نیست .
حرف زدن در این موارد مساله ای نیست اما منابع و امکانات خیلی وجود ندارند .
صدای معلم :
آقای ذوعلم گفته اند : " برای هفته پژوهش ابتدا یک شعار تعیین گردد و سپس برای این هفته یک نام‌گذاری با هویت و اقتضای آموزشی و پرورشی صورت گیرد که هم‌جهت دهنده و هم نمادین است . "
شما فکر می کنید با این کارها فرهنگ پژوهش در آموزش و پرورش تعریف و تبیین می شود ؟
نویدی :
نزدیک به 25 سال است پژوهشگاه این مناسک را اجرا می کند . برزگداشت هفته و یا روز پژوهش مانند سایر بزرگداشت ها که در ایران تعریف شده است این ها یک سری " مناسک گرایی " و " صورت گرایی " است .
با این کارها ، فرهنگ پژوهش نهادینه نمی شود . فرهنگ پژوهش پرورش پیدا نمی کند .
اما در عین حال مراسمی است که برگزار می شود . این برد کمی دارد .
صدای معلم :
به نظر شما گره کار کجاست ؟
نویدی :
در کشور ما سیاست گذاری بر اساس یافته های علمی نیست . پژوهش برای مسئولان به عنوان یک " کلید " و یا به مثابه امام زاده ای که می توان به آن متوسل شد متوجه جایگاه پژوهش نیستند .
تصمیمات مبتنی بر رویکرد علمی نیست . سلیقه ای است و قدر پژوهش دانسته نمی شود .
بنابراین فرهنگ پژوهش در این بافت سیاسی و فرهنگی اصلا رشد نخواهد کرد !
« صدای پژوهش » در مجامع تصمیم گیری آموزش و پرورش اصلا شنیده نمی شود .
تاکید می کنم نسبت به دهه ی 70 پژوهش روز به روز ضعیف تر شده است . موقعیت آن کاهش پیدا کرده است .
برگزاری چنین مراسم و مناسکی برای هفته پژوهش اصلا کافی نیست .
نمایش هایی است که زودگذر است !
اهتمامی برای مبنتنی کردن تصمیمات بر یافته های پژوهشی وجود ندارد .
این مساله ای فراگیر است و در همه سازمان های جمهوری اسلامی چنین مشکلی وجود دارد .
آموزش و پرورش هم به عنوان یک زیرمجموعه وضعیتی مثل آن ها را تجربه می کند .
صدای معلم :
آقای نویدی
شما فکر می کنید سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به عنوان نهاد متولی امر پژوهش تا چه حد در ماموریت و کارکردهای خود موفق بوده است ؟
نویدی :
گزاره شما مبنی بر آن که متولی اصلی امر پژوهش خیلی واقعیت ندارد ! سازمان پژوهش فقط نام پژوهش را دارد و بیشترین کارش نوشتن کتاب های درسی آن هم با چه کیفیتی است !
صد ای معلم :
این فاصله گرفتن از رسالت اصلی آیا درست و منطقی است ؟
نویدی :
درست نیست !
قرار بود این سازمان پژوهش کند . مبتنی بر واقعیت ها برنامه ریزی کند .
رفته رفته برنامه ها انتزاعی شده است . آرزومندانه شده است . این به خاطر آن است که سازمان پژوهش نقش واقعی پژوهشی خود را ایفا نکرده است .
صدای معلم :
اگر نبوده ؛ مشکلات و چالش ها در چه بوده است ؟ چه شده است که سازمان پژوهش فقط شده است : " کتاب نویس " !
نویدی :
دلیل اصلی به نظرم به این خاطر است که سازمان پژوهش مجبور نبوده است به کسی پاسخ گو باشد . کسی این سازمان را مواخذه نمی کند که چرا پژوهش نمی کنید و از وظایف تان دور شده اید ؟!
صدای معلم :
یعنی این سازمان باید به نهادهای دیگر خارج از ساز و کار داخلی و قانونی باید پاسخ گو باشد ؟
نویدی :
این سازمان اصلا به جایی پاسخ گو نیست !
این سازمان بیشتر متاثر از فضای کلی سیاسی است و به فضای جاری پاسخ می دهد . پاسخ هم بیشتر از نوع " واکنشی " است .
پاسخ با واکنش متفاوت است . واکنش مقداری از " عقلانیت " دور می شود اما پاسخ سنجیده است .
سازمان پژوهش بیشتر به خاطر آن که کارها و فعالیت هایش عمدتا مبتنی بر پژوهش نیست و بیشتر از فضای کلی کشور متاثر می شود اکثرا واکنش نشان می دهد .
مثلا ممکن است یک فردی در حوزه علمیه قم اظهار نطر کند ، فردا رئیس سازمان پژوهش ممکن است واکنش نشان بدهد . به نوعی ممکن است نظرات آن ها را اعمال کند !
اما سازمان پژوهش خود را موظف نمی داند که برود و از یافته های پژوهشی استفاده کند و یا برای اصلاحات برنامه ها بخواهد پژوهشی انجام دهد .
صدای معلم :
آقای ذوعلم گفته است : در سند برنامه درسی ملی به تفکر محوری و تعقل محوری تأکید شده است .
دو خلأ در برنامه‌های ما مطرح می‌شود یکی اینکه برنامه درسی خلاقیت محور نیست و محفوظاتی است و دیگر اینکه ارتباطی با زندگی واقعی پیدا نمی‌کند .
گفته آقای ذوعلم در مورد سند برنامه درسی ملی تا چه حد به واقعیت نزدیک است و این که آیا ایشان می تواند در نقش منتقد ظاهر شود ؟
نویدی :
این فرمایش آقای ذوعلم کاملا صحیح است .
آموزش و پرورش ما با خلاقیت ، تفکر و تعقل نسبت اش کم شده است و از واقعیت ها دور شده است .
این حرف درستی است . اما خود آقای ذوعلم در حال حاضر در نقش " مسئول " است .
ایشان باید از خودش انتقاد کند !
این سازمان پژوهش است که این مشکل را ایجاد کرده است !
از طرف دیگر ، سند برنامه درسی ضمن آن که به دنبال پرورش یک انسان عاقل ، خردورز و خلاق است ؛ از سوی دیگر دنبال پرورش یک انسان متعبد ، پیرو و تسلیم شده است .
بنابراین این دو با هم " تعارض " دارند .
پایان گزارش/
