اعتراض به محتوای سوالات امتحانات نهایی از 25 اردیبهشت ماه و در درس شیمی در تهران و مشهد آغاز شد .
به تدریج این اعتراضات که همراه با برگزاری تجمعاتی در برابر ادارات کل آموزش و پرورش بود به سایر درس ها مانند ریاضی ، ادبیات ، دینی ، زمین شناسی ، حسابان و... سرایت نمود .
این دانش آموزان معتقدند که امتحانات نهایی مقطع دبیرستان سخت برگزار شده و سوالات اگر چه از کتاب بوده اما مفهومی و خارج از تحلیل دانش آموزان بوده و نتوانسته اند پاسخ مناسب به سوالات بدهند.
برخی از این تجمعات مانند استان یزد همراه با آتش زدن کتاب ها بود !
بعضی از این دانش آموزان عنوان می کردند مهلت درس خواندن برای امتحانات سخت مانند ریاضی تنها یک روز تعطیلی بوده که این وقت کمی برای امتحان نهایی این درس بوده است.
برخی دیگر می گفتند که سوالات خیلی ریز و از فرعیات کتاب بوده است هم چنین در درس ریاضی و جبر نیز سوالات بسیار پیچیده شده بود …
اما واکنش مسئولان وزارت آموزش و پرورش در برابر این اعتراضات هم جالب و مختلف بود .
مسعود ثقفی سخنگوی آموزش و پرورش تهران در مورد این اعتراضات گفت : مشکلات این دانش‌آموزان از سوی مدیرکل آموزش و پرورش پایتخت شنیده و به آنها قول مساعد داده شد تا این مشکلات به مسئولان مربوطه در وزارت آموزش و پرورش منعکس شود و این کار نیز صورت گرفته است.
عبدالرسول عمادی رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش موضع دیگری داشت . او با رد دشواری سوالات امتحانات نهایی گفت: همواره تعدادی از دانش‌آموزان نسبت به سوالات امتحانات معترض هستند که البته تعداد آنها محدود است. سوالات امتحانات نهایی توسط طراحان مجرب طراحی می‌شود و پس از آن یک بار دیگر توسط تیم بازبینی مورد بازبینی قرار می‌گیرد. ضریب سختی سوالات متناسب با دانش‌آموزان کل کشور اعمال می‌شود به گونه‌ای که یک دانش‌آموز در تهران و یک دانش‌آموز در زاهدان بتوانند به سوالات پاسخ دهند.
رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش تاکید کرد در رابطه با امتحانات نهایی سال سوم دبیرستان اعتراضاتی توسط تعدادی از دانش‌آموزان شهر تهران صورت گرفته است، این دانش‌آموزان معتقدند که سوالات امتحانات سخت طراحی شده است. البته علت اصلی اعتراض آنها این است که نتیجه امتحانات نهایی در کنکور آنها تأثیر دارد ، بنابراین اگر یک دانش‌آموز حتی نمره خوب نیز بگیرد باز هم اعتراض می‌کند.
عمادی ادامه می‌دهد: یکی از دلایلی که باعث می‌شود دانش‌آموزان تصور کنند سوالات امتحانات نهایی دشوار است این است که به محتوای کتاب توجه نمی‌کنند. اگر دانش‌آموزان معتقدند که سوالات دشوار است بگویند که کدام سوالات و در کدام درس‌ها دشوار بوده است ، طراحان ما آمادگی دارند به هر سوالی که اعتراض یا شبهه‌ای در خصوص آن وجود دارد پاسخ روشن داده و دلیل طراحی آن را نیز مطرح کنند
رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه برخی دانش‌آموزان به جای کتاب درسی، جزوه‌های آموزشی را مطالعه می‌کنند، گفت: به دانش‌آموزان توصیه می‌کنم برای موفقیت در امتحانات نهایی حتماً کتاب‌های درسی را مطالعه کنند.
وی تأکید کرد: گروه‌های آموزشی و حوزه‌های تصحیح باید در رابطه با دشواری سوالات امتحانات نهایی گزارش بدهند که تا این لحظه گزارشی از سوی آنها به ما منعکس نشده است و میانگین خوبی را به لحاظ توزیع نمرات دانش‌آموزان شاهد هستیم.
محمد فاضل مدیرکل دفتر وزارتی آموزش و پرورش موج اعتراضات به امتحانات نهایی را عجیب خوانده و احتمال سیاسی بودن آن را رد نکرد !
در کنار حواشی امتحانات نهایی دانش آموزان، عکسی از بخشنامه آموزش و پرورش برای ارفاق در نمرات دانش آموزان در شبکه های اجتماعی منتشر شد و دست به دست می چرخید. اما رسول پاپایی، معاون مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که تصویر منتشر شده از بخشنامه‌ای مبنی بر ارفاق در امتحانات نهایی سال سوم متوسطه در فضای مجازی جعلی است.
آن چه که در این اعتراضات و تجمعات زنجیره ای مهم است این است که این گونه واکنش ها مسبوق به سابقه نیز بوده و در سال 93 نیز چنین حرکاتی انجام شد طوری که وزیر آموزش و پرورش در 12 خرداد 93 و در جمع خبرنگاران واکنش نشان داده و چنین گفت :
اگر سوال خارج از کتاب درسی باشد قابل بررسی است اما گزارش‌هایی که داریم این است که سوالات از کتاب درسی بوده، متأسفانه برخی از دانش‌آموزان عادت به جزوه‌خوانی دارند در حالی که جزوه دانش‌آموزی ملاک برای طرح سوالات امتحانات نهایی نیست و نخواهد بود.
از بررسی فرآیند این اعتراضات و واکنش مسئولان می توان به گزاره هایی دست یافت :
اول ؛ دانش آموزان عادت به جزوه خوانی دارند .
بدون تردید در حال حاضر آموزش و پرورش به شدت در سایه و سیطره موسسات آموزشی – تجاری است .
در واقع ، محتوای آموزشی در بسیاری از مواقع و موارد توسط این گونه موسسات تنظیم و طراحی می شود .
سکوت مسئولان وزارت آموزش و پرورش در برابر رشد روزافزون اقتدار این موسسات موجب شکل گیری « آموزش و پرورش در سایه » شده است !
تعدد وحشتناک کتاب های کمک آموزشی تحت عناوین مختلف که مجوزهای رسمی و قانونی را نیز دارند موجب شده است تا " کتاب درسی " در حاشیه قرار بگیرد .
شکل گیری این وضعیت حتی " نقش معلم " را نیز کاملا به حاشیه برده و این موسسات تجاری – آموزشی هستند که برای همه ارکان آموزش سیاست و راهبرد تعیین می کنند درست بر خلاف نظام های آموزشی توسعه یافته که معلم قطب و راهبر آموزشی است .
و اما نکته بعد که در این هیجانات پوپولیستی مغفول مانده و رسانه ها بر خلاف وظیفه ذاتی خویش بر آن دمیده اند نقش نهادهای سیاست گذار و نیز مدیریت آموزش و پرورش در « بی سواد پروری » دانش آموزان است .
بارها و بارها معلمان بیان کرده اند که از سوی مدیران مدارس و حتی ادارات برای " دادن نمره " تحت فشار هستند .
حتی در برخی مدارس به ویژه غیردولتی گفته می شود که شرط ابقای یک معلم برای تدریس در سال آینده ارائه لیستی از نمرات ، مطلوب نظر مدیر مدرسه است !
از همه مهم تر آن که روز به روز قوانین در آموزش و پرورش در جهت آن چه " تسهیل قبولی و فارغ التحصیلی " خوانده می شود تغییر می کنند .
افزایش تعداد تبصره در برخی مقاطع و ودروس یکی از این موارد است ( مثلا در هنرستان ها یک دانش آموز می تواند حتی 4 درس را تبصره بزند ! )
طراحی نظام سالی واحدی و حذف مردودی خود دلیل دیگری است ...
همه این عوامل دست به دست هم داده و موجب شکل گیری دانش آموزانی می شوند که به محض مشاهده یک آزمون استاندارد و در شرایط آزمون نرمال مانند متفاوت بودن مراقبان آزمون ، مصححان برگه ،به حداقل رسیدن اعمال نظرات از سوی مراجع مختلف و... برآشفته شده و راه اعتراضات خیابانی را در پیش می گیرند !
سیاست گذاران و برنامه ریزان نباید از این وضعیت متعجب شوند !
آنان هر چه کاشته اند همان درو می کنند ...
